Luật trục xuất người có thẻ xanh vì tội phạm ở Mỹ đã có từ rất lâu, nhưng luật “khắc nghiệt thật sự” và làm thay đổi cuộc đời của hàng chục ngàn người Việt là từ năm 1996 dưới thời Tổng thống Bill Clinton:
- 1891: Lần đầu có khái niệm trục xuất vì “tội liên quan đạo đức” (crimes involving moral turpitude), nhưng chỉ áp dụng trong 5 năm đầu sau khi nhập cảnh.
- 1952: Mã hóa lại các lý do, vẫn còn nhiều cách cứu xét (waiver).
- 1994 (thời Bush cha): Mở rộng “aggravated felony” một chút, nhưng thẩm phán còn linh hoạt.
- 1996 (thời Clinton) – 2 luật quan trọng nhất:
– AEDPA (tháng 4/1996)
– IIRIRA (tháng 9/1996, có hiệu lực 1/4/1997)
Đây là 2 quả bom nguyên tử với cộng đồng người Việt có thẻ xanh!
– Mở rộng “aggravated felony” tới mức vô lý: trộm vặt, lừa đảo nhỏ, thậm chí tội nhẹ cũng thành felony nếu bị án trên 1 năm (kể cả án treo).
– Áp dụng ngược hoàn toàn (retroactive): tội phạm từ 20–30 năm trước vẫn bị lôi ra đuổi.
– Xóa gần hết các hình thức cứu xét (waiver 212(h), 212(c)…).
– Bắt buộc tạm giam, bắt buộc trục xuất. Số thẻ xanh bị trục xuất tăng vọt từ ~4.000 người/năm (trước 1996) lên hơn 70.000 người/năm vào thập niên 2010.
Sau thời Clinton, các đời tổng thống sau (Bush con, Obama, Trump, Biden) KHÔNG ra luật mới nào khắc nghiệt hơn nữa. Họ chỉ thi hành luật 1996 đó mạnh hay yếu tùy thời kỳ.
Số liệu người Việt bị trục xuất (ước tính chính xác nhất đến nay):
- Clinton (1993–2000): ~1.200–1.500 người
- Bush con (2001–2008): ~1.300–1.500 người
- Obama (2009–2016): ~500–600 người (rất ít vì VN không chịu nhận)
- Trump nhiệm kỳ 1 (2017–2020): 382 người (tăng mạnh nhờ ép VN ký thỏa thuận 2020)
- Biden (2021–2024): ~90 người (gần như dừng lại vì kiện tụng và nhân đạo)
- Trump nhiệm kỳ 2 (2025–nay): đã hơn 200 người chỉ trong 11 tháng đầu 2025, tháng 5/2025 có chuyến bay lớn 93 người.
Hiện còn khoảng 9.500–10.000 người Việt (chủ yếu là dân vượt biên trước 1995) đang có lệnh trục xuất cuối cùng. Hơn 70–80% lệnh này được ra từ thời Clinton và Bush con, nhưng lúc đó VN không chịu nhận nên “ứ” lại tới giờ.
Trump nhiệm kỳ 2 đang làm rất gắt: tăng gấp 3 nhân sự ICE, đe dọa đánh thuế nặng nếu VN không nhận người. VN gần đây cấp giấy thông hành rất nhanh (30–50 người/tháng).
Mình cũng biết nhiều trường hợp giống chú trong nhà thờ mà bạn kể: thời trẻ có băng đảng, buôn ma túy, bắn nhau, ăn đạn 7 viên còn sống sót, sau này cải tạo làm người tốt, có vợ con, đi nhà thờ đều… nhưng luật 1996 nó không tha. Ra trình diện là bị còng tay lên máy bay luôn. Có người ngồi xe lăn, có người bị bệnh nặng vẫn bị đuổi. Về VN lại sợ công an cũ bắt vì lý lịch vượt biên, án cũ còn treo… đúng là bi kịch.
Người đã thật sự thay đổi thì nên cho cơ hội thứ hai. Nhưng luật Mỹ từ 1996 thời Bill Cinton quá khắc nghiệt và quá cứng, không phân biệt “tội nhỏ hay lớn”, “đã cải tạo hay chưa”.
Hy vọng tương lai sẽ có đạo luật mới (như Southeast Asian Deportation Relief Act) để cứu những người đã sống ở Mỹ 30–40–50 năm, có gia đình, con cái ở đây.
Còn nước còn tát… nhưng mà buồn thật!
Jason Nguyen
jameson.nguyen.935450
Ngày 5/12/2025
Nguồn: https://www.baoquocdan.org ngày 7.12.25
Be the first to comment