Nhiều định kiến về tuổi già chỉ là hiểu lầm – và đôi khi gây hại: bác sĩ có thể xem nhẹ triệu chứng, nhà tuyển dụng bỏ qua ứng viên lớn tuổi, và bản thân người cao tuổi đánh giá thấp khả năng của mình.
1. HIỂU LẦM: Khi già, chắc phải sa sút trí tuệ
Thực ra, phần lớn người sống đến tuổi 90 vẫn không bị sa sút trí tuệ. Quên nhẹ là bình thường, nhưng Alzheimer và các dạng sa sút khác gây suy giảm toàn diện về nhận thức và không phải là bước tất yếu của lão hóa. Học kỹ năng mới, ngủ đủ và duy trì thói quen sống lành mạnh sẽ giúp giảm quên.
2. HIỂU LẦM: Người già thường bị trầm cảm
Trầm cảm không phải là trạng thái “tự nhiên” của tuổi già, dù người lớn tuổi có nguy cơ cao hơn do bệnh mãn tính. Tỷ lệ trầm cảm nặng trong cộng đồng lớn tuổi chỉ 1-5%. Điều quan trọng là phát hiện và điều trị, vì triệu chứng ở người già thường bị bỏ qua hoặc chẩn đoán lầm.
3. HIỂU LẦM: Người già lái xe kém
Thống kê cho thấy Gen Z mới là nhóm lái xe nguy hiểm nhất: tai nạn, vi phạm, DUI đều cao nhất. Baby Boomers và thế hệ Silent lại thuộc nhóm lái xe an toàn nhất. Dù một số người lớn tuổi cần ngừng lái, điều này cũng đúng với mọi lứa tuổi.
4. HIỂU LẦM: Đã quá trễ để đổi nghề
Nhiều nhà tuyển dụng vẫn mang định kiến rằng người trên 45 khó thích nghi với công nghệ mới, nhưng khi được tuyển, hiệu suất không hề kém. Lịch sử có nhiều thí dụ: nhà văn Laura Ingalls Wilder xuất bản cuốn sách đầu tiên ở tuổi 65; họa sĩ Grandma Moses bắt đầu vẽ khi 78 tuổi.
5. HIỂU LẦM: Người già phải vào viện dưỡng lão
93% người lớn tuổi muốn “lão hóa tại nhà”, và đa số làm được điều đó. Chỉ dưới 10% người 85 tuổi sống trong viện dưỡng lão; nhiều người sống cùng gia đình hoặc tự sống độc lập.
6. HIỂU LẦM: Người già cần ngủ ít hơn
Dù ngủ ít hơn, cơ thể người lớn tuổi vẫn cần 7-9 giờ mỗi đêm. Mất ngủ do đau nhức, thuốc men hoặc lo âu khá phổ biến, và cần giải quyết đúng cách.
7. HIỂU LẦM: Người già không nên tập thể dục
Ngược lại, tập luyện rất quan trọng: CDC khuyến nghị vận động cường độ vừa ít nhất 150 phút/tuần. Tập luyện giúp tăng năng lượng, cải thiện nhận thức, giảm tế bào lão hóa. Nhiều người 80-90 tuổi vẫn chạy marathon hoặc chinh phục Grand Canyon.
8. HIỂU LẦM: Người già giảm mạnh khả năng học tập và chú ý
Nghiên cứu cho thấy người 58-86 tuổi tham gia các lớp học đều đặn có thể cải thiện trí nhớ và chú ý đến mức tương đương người trẻ hơn 50 tuổi.
9. HIỂU LẦM: Người già không học được công nghệ mới
Thực tế, 61-72% người trên 50 tự tin biết đủ về kỹ thuật số. Nhiều người đã quen với AI và telehealth. Vấn đề nhiều khi nằm ở sự thiếu kiên nhẫn từ người hướng dẫn.
10. HIỂU LẦM: Người già không dùng mạng xã hội
Người trên 65 tuổi dùng mạng xã hội gần 300 giờ mỗi năm, chủ yếu là Facebook, để giữ liên lạc, kết nối, dù cũng có nguy cơ bị lừa đảo.
Nhìn chung, tuổi già không đồng nghĩa với suy giảm toàn diện, và việc hiểu đúng có thể giảm nỗi sợ lão hóa, đồng thời hạn chế định kiến về người lớn tuổi.
Hoàng Vũ
Theo https://baotreonline.com ngày 4 tháng 12-2025
Be the first to comment