Thầy chúng tôi là giáo sư và nhà bình luận nổi tiếng Sơn Điền Nguyễn Viết Khánh. Trước năm 1975 thầy là Tổng Thư Ký Việt Tấn Xã. Sau 1975, CS bỏ tù thầy 12 năm, trong đó có nhiều lần bị biệt giam trong các connex, một loại thùng sắt để chứa hàng.
Thầy định cư ở San Jose từ năm 1992 và qua đời năm 2012 thọ 91 tuổi. Khi còn học ở Đại học Vạn Hạnh, tôi không trực tiếp học thầy nhưng khi qua Mỹ, tình thầy trò chung dưới một mái trường gần gũi và thắm đậm. Thầy gọi chúng tôi bằng con. Không chỉ riêng tôi mà cả các anh chị khóa I tuổi gần 70 thầy cũng xưng thầy và gọi họ bằng con.
Khoảng hai năm trước khi thầy qua đời, thầy trò chúng tôi cùng được mời đến nói chuyện tại buổi gây quỹ giúp Thương Phế Binh VNCH ở Sacramento, California. Chờ tôi phát biểu xong, thầy đến chỗ tôi ngồi và nói nhỏ vào tai tôi “Tối nay về ở với thầy. Thầy có chuyện muốn nói với con.” Thầy cho tôi biết nhà của một anh khóa I và nhắc sau bữa cơm sẽ theo thầy về đó. Tính tôi ham vui và thích ở với bạn bè để cà phê, văn nghệ v.v.. nhưng nghĩ tới tuổi tác của thầy và biết sẽ hối hận vô cùng nếu tôi không còn gặp lại thầy lần nào nữa sau này. Tôi theo thầy về nhà anh khóa I.
Sau khi được anh chị khóa I đãi ăn cháo khuya, hai thầy trò về phòng. Phòng ngủ có hai chiếc giường được đặt gần nhau. Buổi thi vấn đáp bắt đầu.
Thầy đem những bài viết của tôi ra mổ xẻ từ những bài về lý luận cho đến thời sự. Tôi rất ngạc nhiên vì thầy đọc bài tôi khá nhiều. Dĩ nhiên thầy khen trước để tôi vui rồi sau mới phê bình. Thầy nhận xét khi viết tôi quá tham lam giống như viết một lần cho hết rồi gác bút luôn. Nhiều vấn đề lẽ ra nên viết thành hai, ba bài tôi cũng cố đưa hết vào một bài. Thầy bảo “từ nay nên viết ngắn lại và mỗi bài chỉ nên tập trung vào một vấn đề mà thôi. Độc giả biết con muốn nói điều gì và họ sẽ nhớ.”
Tôi ngồi bên thành giường, cúi đầu và “dạ” hoài.
Buổi sáng thầy trò chúng tôi được anh khóa I mời ăn sáng. Trước khi chia tay, thầy nhắc lại những điều dặn dò tối qua để coi tôi còn nhớ hay đã tàn theo giấc ngủ rồi. “Con nhớ thầy dặn gì không?” “Dạ nhớ, nhưng”, “Nhưng sao?”, “Mấy chục năm nay thầy viết bình luận mà bình luận thường không quá hai trang. Con không viết bình luận mà viết về một vấn đề nhiều khi rất lớn dù trong phạm vi lý luận hay lịch sử. Vấn đề lớn mà viết một hai trang thì có thể bị hiểu sai và không bao gồm đủ.”
Để thầy mình không buồn, tôi tiếp “Từ nay con sẽ viết những bài ngắn chỉ một hai ý như thầy dặn, nhưng sau đó sẽ tổng hợp các ý đó thành một bài đầy đủ về một vấn đề lớn.” Thầy mỉm cười gật đầu.
Thế là thầy trò chúng tôi “đạt tới một thỏa hiệp” trước khi ra phi trường. Khi sinh hoạt trong FB, tôi nhớ lời thầy dặn nên hay đăng những bài ngắn. Thật ra chúng là các phần liên hệ của một bài khác dài hơn.
Đó là lần cuối cùng tôi được nghe thầy dạy bảo. Hôm thầy qua đời tôi không về được và chỉ biết thắp nén hương lòng từ một nơi xa. Nhiều năm trôi qua nhưng lời dặn của thầy vẫn còn văng vẳng bên tai mỗi khi tôi cầm bút.
Con tưởng nhớ và cám ơn thầy
Trần Trung Đạo
(Ảnh: với thầy Nguyễn Viết Khánh tại Sacramento, CA)
Be the first to comment