Thành phố Orebro, Thụy Điển.
Ngày 4/2/2025
Thủ tướng Canada, Justin Trudeau, cho biết các mức thuế 25% đối với hàng nhập khẩu mà tổng thống Mỹ Donald Trump đề xuất, dự kiến có hiệu lực từ thứ Ba, sẽ bị tạm hoãn “ít nhất 30 ngày.” Ông Trudeau cam kết tăng cường an ninh biên giới của Canada và bổ nhiệm một “chuyên gia chống Fentanyl” để ngăn chặn dòng chảy của loại ma túy này vào Mỹ.
Lệnh hoãn một tháng này tương tự với quyết định mà ông Trump đã áp dụng với Mexico, nơi các mức thuế cũng dự kiến có hiệu lực từ thứ Ba. Tổng thống Mexico, Claudia Sheinbaum, đã đồng ý triển khai 10.000 lính Vệ binh Quốc gia tới biên giới để ngăn chặn nạn buôn lậu ma túy. Ông Trump cho biết hai nước sẽ tận dụng khoảng thời gian này để đàm phán một “thỏa thuận.”
Ngoại trưởng Mỹ, Marco Rubio, tuyên bố ông đã trở thành quyền giám đốc của USAID, và cơ quan này trên thực tế sẽ được sáp nhập vào bộ ngoại giao. Ông Rubio nói “nhiều chức năng” của USAID vẫn sẽ tiếp tục, miễn là phù hợp với chính sách đối ngoại của Mỹ. Trước đó, nhân viên USAID đã được yêu cầu không đến nơi làm việc và hàng trăm người đã bị mất quyền truy cập vào tài khoản email công việc.
Trong cuộc phỏng vấn đầu tiên kể từ khi trở thành tổng thống Syria, Ahmed al-Sharaa, nói với The Economist rằng ông sẽ đưa đất nước đi theo “hướng dân chủ” và hứa tổ chức bầu cử tổng thống. Ông gọi hiện diện quân sự của Mỹ ở Syria là “bất hợp pháp,” và hoan nghênh đàm phán với Nga về các căn cứ quân sự của nước này, trong khi cảnh báo rằng cuộc tiến quân gần đây của Israel vào Syria “sẽ gây ra rất nhiều rắc rối trong tương lai.”
Armen Sarkisyan, lãnh đạo một nhóm bán quân sự thân Nga ở miền đông Ukraine, đã bị đánh bom giết hại tại một khu chung cư sang trọng ở Moscow, theo truyền thông nhà nước Nga. Một trong những vệ sĩ của ông Sarkisyan cũng thiệt mạng và ba người khác bị thương. Hiện chưa có nhóm nào đứng ra nhận trách nhiệm. Chính quyền Ukraine đã phát lệnh bắt giữ ông Sarkisyan từ năm 2014.
Bart De Wever trở thành thủ tướng Bỉ sau khi năm đảng đạt được thỏa thuận thành lập liên minh vào thứ Sáu. Ông De Wever, lãnh đạo đảng N-VA theo đường lối trung hữu, đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử gần tám tháng trước và sẽ là người theo chủ nghĩa dân tộc Flemish đầu tiên giữ chức vụ lãnh đạo đất nước. Ông cam kết thực hiện “chính sách nhập cư nghiêm ngặt nhất từ trước đến nay” và cắt giảm chi tiêu công để cải thiện tình hình tài chính của Bỉ.
Sự xuất hiện của AI đe dọa công cụ tìm kiếm của Google
Kết quả kinh doanh quý 4 của Alphabet, dự kiến công bố vào thứ Ba, có thể được thúc đẩy bởi thị trường quảng cáo kỹ thuật số đang phát triển mạnh. Song câu hỏi lớn đối với công ty mẹ của Google là tình trạng của mảng tìm kiếm khi trí tuệ nhân tạo (AI) phát triển nhanh chóng. Việc giới thiệu tính năng tìm kiếm AI tạo sinh đã giúp Google giữ chân nhiều nhà quảng cáo vào thời điểm hiện tại. Nhưng hoạt động tìm kiếm của Google không còn bất khả xâm phạm. Không chỉ đối mặt với các biện pháp xử lý nghiêm khắc từ chính phủ Mỹ sau phán quyết Google độc quyền tìm kiếm một cách bất hợp pháp, công ty còn phải đối mặt với cạnh tranh ngày càng tăng từ các chatbot AI đối thủ, như ChatGPT của OpenAI, cũng như các trợ lý AI có thể trả lời chuỗi câu hỏi.
Giám đốc tài chính mới của Google, Anat Ashkenazi, sẽ muốn nói về các thế mạnh khác, chẳng hạn như tăng trưởng trong mảng điện toán đám mây. Giống như các công ty công nghệ lớn khác, Google sẽ công bố các khoản đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng AI. Nhưng AI càng thông minh, Google càng khó kiếm tiền từ tính năng tìm kiếm truyền thống của mình.
Kỷ nguyên mới trong quan hệ Syria – Thổ Nhĩ Kỳ
Vào thứ Ba, tổng thống lâm thời Ahmed al-Sharaa của Syria sẽ gặp Recep Tayyip Erdogan, nhà lãnh đạo lâu năm của Thổ Nhĩ Kỳ, tại Ankara. Chương trình nghị sự dày đặc của họ bao gồm việc thảo luận về kế hoạch của Thổ Nhĩ Kỳ trong việc huấn luyện và trang bị cho quân đội quốc gia mới của Syria, khả năng thiết lập các căn cứ ở Syria, vai trò của các công ty Thổ Nhĩ Kỳ trong quá trình tái thiết đất nước, và viễn cảnh hồi hương hàng triệu người tị nạn Syria đang sinh sống tại Thổ Nhĩ Kỳ.
Ông Erdogan dự kiến sẽ hỏi ông Sharaa về các cuộc đàm phán của Syria với lực lượng dân quân người Kurd được Mỹ hậu thuẫn, gọi là Đơn vị Bảo vệ Nhân dân (YPG). Thổ Nhĩ Kỳ coi YPG là tổ chức khủng bố và đã đe dọa tấn công nhóm này trừ khi họ giải giáp vũ khí. Ông Sharaa đang cố gắng thuyết phục người Kurd gia nhập quân đội của ông. “Chúng tôi đã yêu cầu [Thổ Nhĩ Kỳ] chờ đợi để tạo không gian cho các cuộc đàm phán,” ông nói với The Economist. Thổ Nhĩ Kỳ đến nay vẫn đồng ý, nhưng sự kiên nhẫn của họ có thể sắp hết.
Liên minh châu Âu sẽ phản ứng thế nào nếu bị áp thuế?
Donald Trump tuyên bố ông “chắc chắn” sẽ áp thuế đối với Liên minh châu Âu (EU). Hiện chưa rõ EU sẽ phản ứng ra sao, nhưng Ủy ban châu Âu đã có sẵn một kế hoạch trả đũa bí mật. Kể từ nhiệm kỳ đầu của ông Trump, EU đã tăng cường kho vũ khí phòng vệ thương mại của mình, bao gồm một công cụ chống cưỡng ép mới cho phép trả đũa nhanh chóng nếu các quốc gia EU bị nhắm mục tiêu.
Nhưng vẫn còn nhiều vấn đề. Nếu ông Trump áp thuế 10-20% lên tất cả hàng nhập khẩu từ EU, khối này sẽ cần các biện pháp nằm ngoài phạm vi của bộ công cụ chống cưỡng ép này. EU có thể phải ban hành các luật đặc biệt chưa từng có. Và bất kỳ nước đi trả đũa nào cũng có thể dẫn đến leo thang căng thẳng.
EU hy vọng các cuộc đàm phán ít nhất có thể khiến thuế quan của ông Trump chỉ tồn tại trong thời gian ngắn. Họ có thể tìm cách xoa dịu ông bằng cách tăng cường mua năng lượng và vũ khí từ Mỹ, hoặc áp đặt các hạn chế đối với Trung Quốc. Dù kết quả thế nào, giữa hai bên chắc chắn sẽ có căng thẳng.
Nỗ lực cắt giảm chi phí của UBS
UBS, ngân hàng lớn nhất Thụy Sĩ, sẽ công bố kết quả kinh doanh quý 4 vào thứ Ba. Các nhà đầu tư sẽ theo dõi sát sao cách UBS cắt giảm chi phí, sau khi đã mua lại Credit Suisse vào năm 2023. Cho tới nay ngân hàng này đã tiết kiệm được 7,5 tỷ USD và đặt mục tiêu cắt giảm thêm 5,5 tỷ USD vào năm 2025, một phần bằng cách loại bỏ hệ thống công nghệ thông tin của Credit Suisse và giảm số lượng nhân viên. Lực lượng lao động của UBS tăng lên 120.000 người sau sáp nhập, nhưng kể từ đó đã giảm khoảng 10.000 người.
Mảng quản lý tài sản của ngân hàng cũng sẽ là trọng tâm. Vào tháng 1, UBS đã thực hiện các bước để củng cố mối liên kết giữa mảng quản lý tài sản và ngân hàng đầu tư. Đơn vị quản lý tài sản, vốn từ lâu đã phục vụ giới siêu giàu, hiện đang tìm cách tiếp cận những khách hàng ít giàu có hơn tại Mỹ, theo Wall Street Journal. Trong quý 3, mảng này tạo ra doanh thu 6,2 tỷ USD nhờ thu nhập từ các loại phí tăng bù đắp cho lãi suất giảm. Các nhà đầu tư sẽ theo dõi xem đà tăng trưởng đó có tiếp tục hay không.
Ngày 5/2/2025
Cảnh sát cho biết khoảng mười người đã thiệt mạng trong vụ xả súng tại một trường cao đẳng cộng đồng ở thành phố Orebro, Thụy Điển. Họ cho biết kẻ tấn công hành động một mình, được cho là đã chết tại hiện trường, không có tiền án, và không có liên hệ với bất kỳ nhóm vũ trang nào. Các vụ xả súng ở trường học rất hiếm ở Thụy Điển, nhưng trong những năm gần đây đã có một vài vụ tấn công bằng dao vào trường học.
Trung Quốc công bố mức thuế trả đũa 10-15% đối với một số mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ, bao gồm khí tự nhiên hóa lỏng và dầu thô, sau khi Donald Trump áp thuế 10% lên tất cả các sản phẩm từ Trung Quốc. Ngoài ra Trung Quốc cũng mở điều tra chống độc quyền đối với Google và áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt hơn đối với nhiều kim loại hiếm. Trước đó, ông Trump đã hoãn áp thuế Canada và Mexico sau khi hai nước này nhượng bộ.
Hamas tuyên bố giai đoạn thứ hai của các cuộc đàm phán về thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza đã bắt đầu. Các nhà đàm phán dự kiến sẽ thống nhất về việc rút toàn bộ quân đội Israel khỏi Gaza và việc thả tất cả các con tin còn sống. Song vẫn còn nhiều chi tiết cần được giải quyết, bao gồm cả khung thời gian thực hiện. Trong khi đó, Israel tiếp tục một chiến dịch quân sự lớn ở trại tị nạn Jenin, Bờ Tây.
Mỹ bắt đầu đưa người di cư bị giam giữ đến Vịnh Guantánamo, Nhà Trắng xác nhận. Theo Wall Street Journal, một máy bay quân sự chở khoảng một chục người đã khởi hành từ Texas. Tuần trước, ông Trump đã ra lệnh mở rộng một trại giam giữ người di cư tại căn cứ hải quân của Mỹ ở Cuba, với mục tiêu giam giữ 30.000 “tội phạm nhập cư bất hợp pháp nguy hiểm nhất.”
Marco Rubio cho biết Nayib Bukele, tổng thống El Salvador, đã đề nghị giam giữ “các tội phạm nguy hiểm của Mỹ” trong các nhà tù của nước này với “một khoản phí.” Ngoại trưởng Mỹ nói lời đề nghị sẽ bao gồm cả những người có quốc tịch Mỹ. Hiện Mỹ đã bắt đầu trục xuất người di cư Ấn Độ nhập cảnh trái phép. Ông Trump cam kết sẽ làm “bất cứ điều gì cần thiết” để trấn áp tình trạng nhập cư bất hợp pháp.
Chính phủ Na Uy bổ nhiệm Jens Stoltenberg, cựu tổng thư ký NATO, làm bộ trưởng tài chính. Ông từng giữ chức vụ này cho Đảng Lao động từ năm 1996 đến 1997 và được mệnh danh là “người thì thầm với Trump” vì khả năng xử lý khéo léo vị tổng thống Mỹ tại NATO. Quyết định được đưa ra sau khi Đảng Trung dung vào thứ Năm rút khỏi liên minh với Đảng Lao động do bất đồng về chính sách năng lượng của EU.
Spotify báo cáo năm có lợi nhuận đầy đủ đầu tiên kể từ khi ra mắt vào năm 2008. Gã khổng lồ phát trực tuyến của Thụy Điển có tổng số người dùng hoạt động hàng tháng đạt 675 triệu trong quý 4, vượt xa kỳ vọng của các nhà phân tích. Trong những năm gần đây, Spotify đã cắt giảm nhân sự, tăng giá đăng ký, và đa dạng hóa dịch vụ sang sách nói và podcast.
Trung Quốc đáp trả Trump
Những kẻ bắt nạt thường được bảo rằng hãy chọn đối thủ cùng tầm vóc với mình. Tổng thống Donald Trump dường như là như vậy. Sau khi ông đe dọa Trung Quốc, Canada, và Mexico bằng các mức thuế mới, hai nước láng giềng nhỏ hơn của Mỹ đã tìm cách nhượng bộ. Nhưng Trung Quốc, với nền kinh tế gần ngang tầm với Mỹ, đã đáp trả.
Ngay sau khi mức thuế 10% mới của Mỹ có hiệu lực, Trung Quốc mở cuộc điều tra chống độc quyền đối với Google. Bắc Kinh cũng áp đặt các hạn chế đối với một công ty công nghệ sinh học của Mỹ và PVH, tập đoàn sở hữu các thương hiệu như Calvin Klein. Ngoài ra, Trung Quốc tuyên bố hạn chế xuất khẩu kim loại hiếm và áp thuế nhập khẩu đối với năng lượng, máy móc nông nghiệp, xe hơi cỡ lớn, và xe bán tải của Mỹ.
Động thái của Trung Quốc chủ yếu mang tính biểu tượng, như lời cảnh báo nhằm ngăn chặn các đợt thuế quan trong tương lai. Nhưng vấn đề là ông Trump rất coi trọng biểu tượng. Sự thách thức này của Trung Quốc có thể kích động tổng thống Mỹ leo thang thêm. Trung Quốc có thể sánh ngang Mỹ về sức mạnh kinh tế, nhưng ít ai có thể đọ lại mức độ liều lĩnh về kinh tế của ông Trump.
Novo Nordisk tìm ra công dụng mới cho thuốc giảm cân
Novo Nordisk, công ty giá trị nhất châu Âu, sẽ công bố báo cáo tài chính năm vào thứ Tư. Dù là công ty đầu tiên giới thiệu nhóm thuốc giảm cân GLP-1, Novo đã để mất thị phần vào tay đối thủ Mỹ Eli Lilly. Song loại thuốc thử nghiệm mới của Novo, amycretin, có thể giúp hãng bắt kịp. Các thử nghiệm ban đầu cho thấy bệnh nhân mất đến 22% trọng lượng cơ thể sau 36 tuần, nhanh hơn so với thuốc của Lilly.
Các sản phẩm của Novo còn có ích trong điều trị nhiều bệnh khác. Ozempic, phiên bản tiêm giảm cân dành cho người tiểu đường, vừa được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) phê duyệt để giảm nguy cơ bệnh thận. Các thử nghiệm lâm sàng cho thấy liraglutide, một công thức cũ hơn, cũng có thể làm chậm sự tiến triển của bệnh Alzheimer.
Nhưng Novo đang phải chịu áp lực giảm giá thuốc. Medicare, chương trình bảo hiểm y tế công của Mỹ dành cho người cao tuổi, dự kiến đàm phán lại giá thuốc giảm cân từ năm 2027, qua đó giúp giảm chi phí cho bệnh nhân. Trong khi ấy, các hãng pha chế dược lại đang bán các phiên bản thuốc của Novo với giá rẻ hơn.
Thủ tướng Thái Lan thăm Trung Quốc
Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra sẽ có chuyến thăm Bắc Kinh kéo dài ba ngày từ thứ Tư. Bà Paetongtarn, 38 tuổi, là con gái của Thaksin Shinawatra, cựu thủ tướng và tài phiệt bị lật đổ trong cuộc đảo chính năm 2006. Nhiều người ở Bangkok nghi ngờ ông Thaksin vẫn kiểm soát chính phủ của con gái mình.
Dù thế nào thì giới lãnh đạo Trung Quốc vẫn đón tiếp bà nồng nhiệt. Ở Bắc Kinh, bà Paetongtarn sẽ gặp thủ tướng Lý Cường và thậm chí là hội kiến chủ tịch Tập Cận Bình.
Trung Quốc muốn Thái Lan trấn áp các tổ chức lừa đảo trực tuyến hoạt động ở ngay sát biên giới của Thái với Myanmar và Campuchia. Còn bà Paetongtarn muốn trấn an du khách Trung Quốc rằng Thái Lan vẫn là điểm đến an toàn. Tháng trước, một diễn viên Trung Quốc đã bị bắt cóc ngay tại sân bay Bangkok và bị đưa sang Myanmar để làm việc cho một tổ chức lừa đảo. Anh ta được giải cứu sau đó.
Bỏ phiếu bất tín nhiệm chính phủ ở Pháp
Tháng 12 năm ngoái, các nhà lập pháp Pháp đã lật đổ chính phủ thiểu số của thủ tướng bảo thủ Michel Barnier bằng một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm, đồng thời loại bỏ ngân sách năm 2025. Vào thứ Tư, người kế nhiệm ông, thủ tướng trung dung François Bayrou, sẽ đối mặt với một cuộc bỏ phiếu tương tự. Đảng cánh tả cực đoan đưa ra đề xuất bất tín nhiệm sau khi ông Bayrou tuyên bố thông qua ngân sách mà không cần quốc hội bỏ phiếu.
Nhưng không như lần trước, ông Bayrou nhiều khả năng sẽ vượt qua. Đảng Xã hội hôm thứ Hai tuyên bố sẽ không bỏ phiếu phản đối ông. Một ngày sau, Jordan Bardella, lãnh đạo phe cực hữu, cũng ám chỉ rằng đảng của ông sẽ không bỏ phiếu lật đổ chính phủ. Nếu vượt qua được, ông Bayrou sẽ đánh bại các thử thách chính trị để giúp nước Pháp có ngân sách cho năm 2025. Điều này có thể làm yên lòng thị trường, nhưng đổi lại là những nhượng bộ với cánh tả, bao gồm tăng thuế đối với người giàu và các tập đoàn lớn. Bernard Arnault, ông trùm của đế chế xa xỉ LVMH, gọi đây là một “gáo nước lạnh,” khiến các công ty cân nhắc việc di dời ra nước ngoài.
Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Nguồn: The Economist
Theo https://nghiencuuquocte.org ngày 5/2/2025
Be the first to comment