Tin tức dồn dập trong tuần này cho thấy một trận chiến pháp lý đang tiếp diễn với bốn vụ tranh tụng trước những tòa án cấp tiểu bang và liên bang, kể cả Tối Cao Pháp Viện của tiểu bang Virginia, liên quan đến việc các học khu bắt buộc học sinh phải mang khẩu trang khi đến trường để phòng chống Covid-19.
Vấn đề bắt nguồn từ Sắc lệnh Hành pháp số 2 do Thống Đốc Glenn Youngkin ký ngay sau lễ nhậm chức hôm Thứ Bảy 15 tháng 1, theo đó: “Nếu cha mẹ của một nam hay nữ học sinh không muốn con mình bị bắt buộc mang khẩu trang thì học sinh đó sẽ không thể bị đòi hỏi phải mang khẩu trang theo lệnh của thầy cô giáo, trường học, học khu, Bộ Giáo Dục hoặc bất cứ cơ quan chính quyền nào khác trong tiểu bang”.
Ngày hôm sau, nhân trả lời phỏng vấn trên chương trình Fox News Sunday, Thống Đốc Youngkin trình bày quan điểm về sắc lệnh: “Ngay từ đầu chúng tôi vẫn cam kết sẽ bảo vệ những quyền căn bản của phụ huynh, bởi vì mấy năm gần đây các chính trị gia hoàn toàn không còn lắng nghe tiếng nói của họ. Luật lệ tại Virginia quy định rõ ràng là phụ huynh có quyền quyết định việc nuôi nấng, giáo dục, cũng như chăm sóc con em. Vì vậy chúng tôi dành cho phụ huynh quyền lựa chọn để họ có thể quyết định về phúc lợi của con em họ. Tôi sẽ cân nhắc mọi phương cách và dùng tất cả thẩm quyền của mình để bảo vệ quyền lựa chọn đó”.
Vài giờ đồng hồ trước khi Sắc lệnh bắt đầu có hiệu lực (sáng Thứ Hai 24 tháng 1), bảy học khu thuộc các quận hạt Arlington, Fairfax, Prince William và các thành phố Alexandria, Richmond, Falls Church, Hampton cùng nộp đơn khởi tố, yêu cầu tòa án quận hạt Arlington ra phán quyết ngưng thi hành sắc lệnh. Đơn kiện đưa ra luận cứ là sắc lệnh của Thống Đốc Youngkin đi ngược lại tinh thần Đạo luật SB-1303 đã được các nhà lập pháp cả hai đảng tại Nghị Viện Virginia thông qua hồi năm 2021, theo đó các trường học phải tuân thủ chặt chẽ những biện pháp phòng chống Covid-19 theo bản hướng dẫn của Trung Tâm Phòng Chống Dịch Bệnh (CDC) khuyến cáo “tất cả những người trên 2 tuổi, bao gồm học sinh, thầy giáo cô giáo, nhân viên và khách đến trường bất luận đã chích ngừa hay chưa đều phải mang khẩu trang”. CDC chỉ chấp nhận vài trường hợp ngoại lệ, như đối với những người không thể mang khẩu trang vì bị khuyết tật, theo quy định của đạo luật Americans with Disabilities Act.
Năm ngày trước vụ tranh tụng nêu trên, hôm Thứ Ba 18 tháng 1, một nhóm gồm 13 phụ huynh có con em đang theo học các trường công lập tại thành phố Chesapeake nộp đơn kiện, yêu cầu Tối Cao Pháp Viện của tiểu bang Virginia ra phán quyết ngưng thi hành Sắc lệnh Hành pháp số 2.
Hai tuần sau đó, hôm Thứ Ba 1 tháng 2, lại có thêm hai đơn kiện khác nữa.
Đơn kiện thứ nhất nộp trước tòa liên bang (U.S. District Court, Western District of Virginia) với nguyên đơn gồm 12 phụ huynh có con em là học sinh bị khuyết tật, cùng một số tổ chức bảo vệ dân quyền và tổ hợp luật sư, yêu cầu tòa án ra phán quyết vô hiệu hóa Sắc lệnh hành pháp số 2 vì sắc lệnh này vi phạm Đạo Luật Bảo Vệ Người Khuyết Tật và Tu Chính Án số 14 của Hiến Pháp Hoa Kỳ.
Đơn kiện thứ nhì nộp trước tòa án quận hạt Loudoun, với nguyên đơn gồm 3 phụ huynh có con em đang theo học các trường công lập địa phương, đưa ra luận cứ tán đồng Sắc lệnh Hành pháp số 2 do Thống Đốc Youngkin ký, đồng thời kiện học khu Loudoun về việc bắt buộc học sinh phải mang khẩu trang và phạt 29 học sinh vì không mang khẩu trang khi đến trường. Đơn kiện này ngay sau đó đã nhận được sự ủng hộ chính thức của Thống Đốc Youngkin và Chánh Biện Lý Jason Miyares.
Tin tức cập nhật trong tuần cho thấy, mặc dù hai trong bốn vụ tranh tụng trên đây đã đưa tới phán quyết của tòa, nhưng vấn đề vẫn chưa được giải quyết ngã ngũ và chắc chắn trận chiến pháp lý sẽ còn kéo dài.
Hôm Thứ Sáu 4 tháng 2, sau khi nghe các luật sư đại diện hai bên nguyên đơn và bị đơn trình bày luận cứ, bà Chánh Án Louise DiMatteo của tòa án quận hạt Arlington ra phán quyết tạm ngưng thi hành Sắc lệnh Hành pháp số 2 theo yêu cầu của 7 học khu nộp đơn kiện. Phán quyết dài 10 trang giấy, với đoạn cuối như sau: “Vấn đề duy nhất được đưa ra trước tòa là Thống Đốc có quyền sử dụng quyền hành pháp khẩn cấp để đảo ngược quyết định của các học khu địa phương mà Đạo luật SB-1303 đã dành cho họ hay không. Tòa kết luận rằng Thống Đốc không có quyền như vậy”. Vẫn theo phán quyết: “Duy trì những luật lệ đã được áp dụng suốt trong năm học sẽ giúp cho các trẻ em cũng như các gia đình và những nhân viên trường học hiểu rõ sự tác động của đại dịch đối với tất cả mọi người”.
Như vậy có nghĩa là trên 350,000 học sinh và 50,000 nhân viên những trường học ở các quận hạt Arlington, Fairfax, Prince William và các thành phố Alexandria, Richmond, Falls Church, Hampton sẽ vẫn phải tiếp tục mang khẩu trang phòng chống Covid-19.
Ngay sau khi phán quyết được công bố, phát ngôn viên của Văn Phòng Thống Đốc là bà Macaulay Porter phổ biến thông cáo báo chí cho biết sẽ nộp đơn kháng án lên tòa trên: “Thống Đốc Youngkin sẽ không ngừng tranh đấu để các phụ huynh được quyền lựa chọn điều tốt nhất cho con em của họ. Thống Đốc đã nói nhiều lần rằng đây không phải cuộc tranh cãi để ủng hộ khẩu trang hay chống khẩu trang. Vấn đề là các phụ huynh biết rõ hơn ai hết về sức khỏe của con em, và họ phải được quyền lựa chọn nếu có chính sách bắt buộc học sinh mang khẩu trang. Vì vậy chúng tôi sẽ kháng án, và đây chỉ là bước đầu của một quá trình tố tụng”.
Qua đến ngày Thứ Hai 7 tháng 2, Tối Cao Pháp Viện của tiểu bang Virginia ra phán quyết bác đơn kiện của nhóm phụ huynh ở thành phố Chesapeake do khuyết điểm về thủ tục – bởi vì các nguyên đơn yêu cầu Tối Cao Pháp Viện ban hành “writ of mandamus” và “writ of prohibition” đối với Thống Đốc Youngkin mà lại không chứng minh được bằng cơ sở pháp lý. Các vị thẩm phán viết rõ trong phán quyết: “Chúng tôi bác đơn kiện này, nhưng không có ý kiến về tính chất hợp pháp của Sắc lệnh Hành pháp do Thống Đốc ký liên quan đến việc mang khẩu trang trong trường học, hoặc bất cứ vấn đề nào khác liên quan đến luận cứ của các nguyên đơn”.
Luật sư Kevin Martingayle đại diện nhóm phụ huynh ở thành phố Chesapeake giải thích rằng theo tinh thần phán quyết, các học khu vẫn có quyền áp dụng chính sách bắt buộc mang khẩu trang như luật tiểu bang đã quy định, và như vậy vụ tranh tụng hoàn toàn chưa kết thúc.
Về vụ kiện học khu Loudoun, tòa án quận hạt Loudoun đã ấn định hai ngày 16 tháng 2 và 23 tháng 2 để các luật sư đại diện hai bên nguyên đơn và bị đơn trình bày luận cứ cũng như tranh biện trước tòa. Theo tin tức cập nhật, ông Chánh Án James P. Fisher đã chấp thuận cho Thống Đốc Youngkin và Chánh Biện Lý Jason Miyares được nhập chung với nhóm nguyên đơn trong vụ tranh tụng này.
Song song với cuộc chiến pháp lý chưa ngã ngũ, nguồn tin từ Nghị Viện tiểu bang Virginia cho biết một dự luật tu chính vừa được các nhà lập pháp cả hai đảng Dân Chủ – Cộng Hòa tại Thượng Viện thông qua hôm Thứ Ba 8 tháng 2, với tỷ số phiếu 29-9. Dự luật tu chính này, do Nghị Sĩ Chap Petersen (Dân Chủ, đại diện Fairfax City) đệ nạp, cho phép phụ huynh được quyền chọn lựa cho con em họ mang khẩu trang hoặc không mang khẩu trang khi đến trường, bất kể chính sách của học khu ra sao.
Vì đảng Cộng Hòa hiện đang chiếm đa số tại Hạ Viện tiểu bang Virginia, do đó gần như chắc chắn dự luật sẽ được biểu quyết thông qua để chuyển đến Thống Đốc ký ban hành thành luật, và như vậy sẽ giúp rất nhiều cho ông Glenn Youngkin trong trận chiến pháp lý đang tiếp diễn.
Ngay tức khắc Thống Đốc Youngkin phổ biến thông cáo báo chí bày tỏ lời hoan nghênh sự kiện này: “Tuần rồi chúng ta đã thấy những tiểu bang như Oregon, Connecticut, New Jersey và Delaware, với các vị lãnh đạo thuộc đảng Dân Chủ, đang chuẩn bị bãi bỏ việc bắt buộc mang khẩu trang trong trường học. Tôi rất vui khi thấy các nhà lập pháp cả hai đảng tại Virginia cũng ủng hộ điều đó, chứng tỏ rằng tất cả chúng ta đều đặt quyền lợi của người dân Virginia lên trên hết. Tôi mong đợi dự luật sớm được chuyển đến để tôi ký ban hành thành luật”.
Trên nguyên tắc, dù được lưỡng viện thông qua và Thống Đốc ký ban hành để thay thế Đạo luật SB-1303, nhưng luật mới sẽ chỉ có hiệu lực kể từ tháng 7 năm 2022, ngoại trừ trường hợp Thống Đốc yêu cầu và Nghị Viện chấp thuận ghi thêm một điều khoản khẩn cấp (emergency clause). Chưa rõ thủ tục này sẽ được thảo luận và giải quyết ra sao.
Theo Bản tin Tổng hợp của Phố Nhỏ ngày 10/2/2022
Be the first to comment