Nguyễn Ý Đức: Hành

Hành là món ăn rất thông dụng ở mọi quốc gia trên thế giới và đứng hàng thứ sáu về mức tiêu thụ trong tất cả các loại rau.
Người Á Đông hường phân biệt hành ta và hành tây. Hành ta củ và lá nhỏ còn hành tây củ to hơn, lá hình trụ, rỗng ruột.
Hành có thể ăn tươi từ lúc còn non hoặc để cho củ thật già, khô, có vỏ bong ra như giấy.
Hành có loại đỏ và loại trắng.
Hành đỏ ngọt dịu rất tốt để ăn với xà lách hay bánh mì kẹp. Hành trắng vị hăng hơn thường dùng trong việc nấu nướng.
Hành có thể được biến chế thành nhiều dạng như: hành bột, bột hành trộn muối, hành miếng hoặc viên hành.
Hành muối cũng rất thông dụng nhất là vào dịp TẾT có thịt mỡ, bánh chưng xanh mà không có dưa hành thì mất thú vị.
Hành có thể được ăn sống hoặc nấu với nhiều cách khác nhau như luộc, xào, nấu súp, nướng.
Hành có một số chất dinh dưỡng như sinh tố C, beta carotene, kali, sinh tố B, folacin.
Khi mua về, củ hành cần được cất nơi thoáng mát để hành không bị khô và đâm chồi. Hành được bảo quản tốt có thể giữ lâu hơn một tháng.
Hành lá thì lựa bỏ nhánh hư, gói trong túi nhựa và để trong tủ lạnh.
Khi cắt hành, nhiều người bị cay chẩy nước mắt. Đó là vì trong hành có một hóa chất sulphur, khi cắt hành thì hóa chất này tham dự vào một phản ứng hóa học, tạo thành acid sulfuric bay ra, gây kích thích ở mắt. Có thể tránh khó chịu này bằng cách cắt hành dưới vòi nước chẩy để hòa tan hóa chất sulfur, hoặc để hành trong ngăn tủ lạnh độ một giờ trước khi cắt.
Khi nấu, hành trở nên ngọt vì một số hóa chất trong hành chuyển hóa thành đường.

Tác dụng trị bệnh

Theo truyền thuyết, binh sĩ của Đại Đế Alexander được cho ăn nhiều hành để chiến đấu kiên cường hơn.
Từ nhiều thế kỷ, hành được dùng để làm giảm huyết áp, long đàm thông phổi, bổ tim, kích thích ước muốn sinh lý và chữa nhiều chứng bệnh như cảm lạnh, nhiễm độc, tiểu đường, ung thư… Hành cũng có khả năng diệt vi khuẩn như một loại kháng sinh.
Nhà bác học Louis Pasteur đã thử nghiệm và cho biết là hành có thể tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn. Nghe nói, trong thế chiến thứ II, binh sĩ Liên Sô bị thương cũng dùng hành tươi đắp lên vết thương cho mau lành và ngăn vi khuẩn xâm nhập.
Nhiều nghiên cứu mới đây cho thấy hành chứa hóa chất adenosine có công dụng ngăn máu đóng cục do đó giảm nguy xảy ra cơ cơn suy tim ( heart attack). Hành cũng ngăn ngừa tế bào máu bám vào thành động mạch bằng cách làm tăng cholesterol tốt HDL trong máu.
Nghiên cứu ở bệnh viện M.D Anderson – Houston và Đại học Harvard cho thấy hóa chất của hành có khả năng ngăn ngừa sự tăng trưởng tế bào ung thư.
Kết quả nghiên cứu ở Ấn Độ cho thấy hành có thề làm hạ mức đường trong máu, trùng hợp với kinh nghiệm dân gian vẫn dùng hành để chữa bệnh tiểu đường.

Hành ta là vị thuốc rất thông dụng trong dân gian.
Theo giáo sư Đỗ Tất Lợi thì hành có một số công dụng trị bệnh như: “làm ra mồ hôi, sát trùng, lợi tiểu, chữa đau răng; sắc lấy nước chữa cảm sốt, nhức dầu, mặt phù thũng, làm an thai, sáng mắt, lợi ngũ tạng”.
Đang bị cảm lạnh mà ăn một bát cháo hoa nóng hổi có thêm vài nhánh hành tươi thì thấy nhẹ hẳn người, bớt nghẹt mũi.
Hành giã pha với mật ong là môn thuốc cổ truyền trị ho rất tốt. Hành còn được dùng đắp lên mụn nhọt để sát khuẩn và làm vết thương mau lành miệng.
Ăn nhiều hành tươi làm hơi thở hôi vì có hợp chất sulfur, gây ra nhiều hơi trong bao tử, ruột.

Bác Sĩ Nguyễn Ý Đức, MD