Ngày 18/3/2025
Kaja Kallas, uỷ viên phụ trách đối ngoại của Liên minh châu Âu, cho biết các điều kiện ngừng bắn của Nga cho thấy nước này “không thực sự muốn hòa bình” ở Ukraine. Trước đó Donald Trump đã tuyên bố sẽ nói chuyện với Vladimir Putin vào thứ Ba để đi tìm một thỏa thuận ngừng bắn. Nga và Ukraine đã tấn công nhau bằng máy bay không người lái trong đêm, khiến một dân thường Ukraine thiệt mạng ở thị trấn Myrnohrad miền đông và làm cho nhiều khu vực bị mất điện.
Ông Trump nói sẽ buộc Iran chịu trách nhiệm nếu lực lượng Houthi trả đũa các cuộc không kích của Mỹ vào Yemen, và sẽ áp đặt “hậu quả nghiêm trọng.” Mỹ tiến hành các cuộc không kích vào nhóm vũ trang do Iran hậu thuẫn vào cuối tuần, khiến ít nhất 53 người thiệt mạng, và đã tiếp tục tấn công vào thứ Hai, theo tuyên bố của nhóm. Kể từ tháng 10 năm 2023, Houthi đã liên tục tấn công các tàu thương mại trên Biển Đỏ.
Liên minh châu Âu cam kết viện trợ 2,5 tỷ euro (2,7 tỷ USD) cho Syria để hỗ trợ tái thiết đất nước sau khi Bashar al-Assad bị lật đổ. Ngoài ra Đức cam kết thêm 300 triệu euro, trong khi Anh cung cấp 160 triệu bảng Anh (208 triệu USD). Mười bốn năm nội chiến đã tàn phá nền kinh tế Syria, khiến hàng triệu người mất nhà cửa và cơ sở hạ tầng trọng yếu bị phá hủy.
Mark Carney, thủ tướng mới của Canada, đã gửi một thông điệp mạnh mẽ khi chọn chuyến công du nước ngoài đầu tiên đến Paris thay vì Washington, DC. Ông sẽ đến London vào tối thứ Hai. Ông Carney đang tìm cách củng cố các liên minh châu Âu sau khi Donald Trump áp đặt thuế quan đối với hàng hóa Canada và đặt câu hỏi về chủ quyền của nước này. Chính phủ của ông cũng đang xem xét lại việc mua các máy bay chiến đấu F-35 do Mỹ sản xuất.
AstraZeneca thông báo sẽ mua lại EsoBiotech, một công ty của Bỉ, với giá lên tới 1 tỷ USD. Gã khổng lồ dược phẩm của Anh muốn tăng cường khả năng điều trị bằng liệu pháp tế bào để đẩy nhanh quá trình phát triển các phương pháp chữa trị ung thư. Dự kiến hoàn tất vào giữa năm 2025, thỏa thuận này bao gồm khoản thanh toán ban đầu 425 triệu USD. AstraZeneca sẽ thanh toán phần còn lại nếu các mục tiêu về phát triển thuốc và quy định được đáp ứng.
Mỹ báo cáo một đợt bùng phát cúm gia cầm H7N9 tại một trang trại gia cầm ở Mississippi, ca đầu tiên được phát hiện tại nước này kể từ năm 2017. H7N9 được cho là có hại hơn đối với con người so với H5N1, một biến thể khác của cúm gia cầm đang ảnh hưởng đến gia cầm và bò sữa ở Mỹ. Giới chức đang tiến hành tiêu hủy các đàn gia cầm bị nhiễm bệnh.
Liệu Đức có thông qua ngân sách mới?
Quốc hội Đức (Bundestag) sẽ bỏ phiếu vào thứ Ba về gói chi tiêu khổng lồ do Friedrich Merz, lãnh đạo đảng trung hữu Dân chủ Cơ đốc giáo, đề xuất. Ông Merz sẽ sớm trở thành thủ tướng Đức. Nếu gói chi tiêu được thông qua (và sau đó được thượng viện phê chuẩn), đây sẽ là bước mở rộng tài khoá lớn nhất trong lịch sử hậu chiến của Đức.
Ông Merz đã đạt được thỏa thuận với đảng trung tả Dân chủ Xã hội và đảng Xanh về việc nới lỏng “phanh nợ” – một giới hạn pháp lý đối với vay nợ chính phủ. Gói này sẽ thiết lập một quỹ ngoài ngân sách trị giá 500 tỷ euro (545 tỷ USD) dành cho đầu tư cơ sở hạ tầng. Nó cũng sẽ miễn trừ giới hạn nợ đối với bất kỳ khoản chi tiêu quốc phòng nào vượt quá 1% GDP. Đây là phản ứng trước mối lo ngại ngày càng tăng về sự xích lại gần nhau giữa Mỹ và Nga cũng như những tác động đối với an ninh châu Âu. Thời điểm diễn ra cuộc bỏ phiếu rất quan trọng: Donald Trump dự kiến sẽ có cuộc trao đổi với Vladimir Putin về Ukraine vào thứ Ba. Nhiều người châu Âu lo ngại ông Trump sẽ nhượng bộ quá nhiều với tổng thống Nga để đạt được một thỏa thuận ngừng bắn.
Cuộc đối đầu giữa thủ tướng Israel và ngành tư pháp
Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu tuyên bố vào Chủ nhật rằng ông sẽ sa thải Ronen Bar, lãnh đạo của cơ quan an ninh nội địa Shin Bet. Quyết định này đang có nguy cơ gây ra một cuộc khủng hoảng hiến pháp. Theo luật, nội các có quyền cách chức lãnh đạo Shin Bet nếu tòa án cho rằng quyết định này là hợp lý. Ông Bar trước đó đã tuyên bố ý định từ chức vì Shin Bet không thể ngăn chặn được cuộc tấn công của Hamas hồi tháng 10 năm 2023. Song thời điểm sa thải ông làm dấy lên nhiều câu hỏi. Shin Bet hiện đang dẫn đầu cuộc điều tra nhắm vào các trợ lý thân cận của ông Netanyahu, những người bị nghi ngờ đã rò rỉ tài liệu mật cho chính phủ Qatar để đổi lấy tiền.
Tổng chưởng lý Israel đã thông báo với ông Netanyahu rằng ông có thể không có quyền sa thải ông Bar một cách đơn phương vì nguy cơ xung đột lợi ích. Tòa Tối cao dự kiến sẽ thách thức quyết định này. Một cuộc đối đầu giữa chính phủ Israel và cơ quan tư pháp sắp xảy ra để xem ai mới là bên có tiếng nói cuối cùng.
EU sẽ đối phó thế nào với thuế quan mới của Mỹ?
Vào ngày 2 tháng 4, Donald Trump dự định sẽ áp thuế “có đi có lại” lên hàng nhập khẩu nước ngoài để phù hợp với mức thuế mà các quốc gia khác đang áp dụng đối với hàng hóa Mỹ. Kết quả có thể sẽ rất hỗn loạn. Ví dụ, EU áp mức thuế 10% đối với ô tô nhập khẩu so với mức 2,5% của Mỹ. Song đối với xe bán tải, mức thuế của Mỹ cao hơn, lên tới 25%, điều này có nghĩa là về lý thuyết, mức thuế đó sẽ cần phải giảm xuống (mặc dù điều này khó có thể xảy ra).
Thương mại quốc tế vẫn rất quan trọng đối với kinh tế châu Âu. Số liệu thương mại của khu vực đồng euro trong tháng 1, được công bố vào thứ Ba, dự kiến cho thấy mức thặng dư đáng kể, dù thấp hơn con số 15,5 tỷ euro (16,2 tỷ USD) được ghi nhận vào tháng 12 năm 2024. Và nhiều quốc gia khác cũng muốn duy trì thương mại tự do. EU gần đây đã ký các thỏa thuận thương mại với Mexico và Mercosur, một khối Nam Mỹ. Song tất cả các thỏa thuận đều không thể thay thế được Mỹ với tư cách là đối tác thương mại hàng đầu.
Meta thử nghiệm kiểm duyệt bằng cộng đồng
Meta sẽ thử nghiệm hệ thống “ghi chú cộng đồng” trên các mạng xã hội của mình từ thứ Ba. Hệ thống kiểm duyệt do cộng đồng đóng góp này mô phỏng phương pháp của X (trước đây là Twitter) của Elon Musk, nơi người dùng có thể gắn nhãn vào các bài đăng mà họ cho là gây hiểu lầm. Các thử nghiệm ban đầu trên Facebook, Instagram, và Threads tại Mỹ sẽ có sự tham gia của 200.000 tình nguyện viên viết và đánh giá các ghi chú, nhưng những ghi chú này ban đầu sẽ không được công khai. Để giảm thiểu thiên vị, ghi chú sẽ chỉ được công bố nếu những người đóng góp có quan điểm khác nhau cùng đồng ý.
Đây đánh dấu một thay đổi lớn trong cách tiếp cận của Meta đối với việc kiểm duyệt nội dung. Trước đây, công ty này giám sát một trong những mạng lưới kiểm tra thông tin độc lập lớn nhất thế giới, do những lo ngại về các vấn đề như tuyên truyền của Nga hay thông tin sai lệch về vắc-xin.
Song trước lễ nhậm chức của Donald Trump hồi tháng 1, CEO Mark Zuckerberg đã tuyên bố các quy tắc của công ty ông “không còn phù hợp với diễn ngôn chính thống” và cam kết áp dụng một cách tiếp cận ít can thiệp hơn. Những người ủng hộ quyền tự do ngôn luận đã hoan nghênh động thái này. Đổi lại, có thể sẽ có nhiều nội dung “gây tranh cãi” hơn xuất hiện trên các nền tảng của Meta.
Ngày 19/3/2025
Trong một cuộc điện đàm với Donald Trump, Vladimir Putin dường như đã từ chối lệnh ngừng bắn 30 ngày với Ukraine nhưng đồng ý dừng tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng, theo Điện Kremlin. Nhà Trắng cho biết các cuộc đàm phán mới về thỏa thuận ngừng bắn và hòa bình lâu dài sẽ bắt đầu “ngay lập tức” ở Trung Đông — một “khu vực hợp tác tiềm năng” giữa Mỹ và Nga.
Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu cảnh báo các cuộc không kích mới nhất của nước này ở Gaza chỉ là “khởi đầu.” Trong một bài phát biểu trên truyền hình, ông Netanyahu cáo buộc Hamas đã từ chối các đề xuất thả thêm con tin khi đàm phán. Ông cam kết tất cả các cuộc đàm phán trong tương lai sẽ “chỉ được tiến hành dưới làn đạn.” Ít nhất 400 người đã thiệt mạng trong các cuộc tấn công mới của Israel vào Gaza hôm thứ Ba.
Quốc hội Đức (Bundestag) đã thông qua gói chi tiêu khổng lồ do Friedrich Merz đề xuất. Biện pháp này nới lỏng “phanh nợ” – một giới hạn pháp lý nghiêm ngặt đối với việc vay nợ của chính phủ liên bang. Nó tạo ra một quỹ ngoài ngân sách trị giá 500 tỷ euro (545 tỷ USD) dành cho cơ sở hạ tầng và miễn trừ giới hạn nợ đối với chi tiêu quốc phòng vượt quá 1% GDP. Dự luật vẫn cần được thượng viện thông qua.
Chánh án Tòa án Tối cao Mỹ, John Roberts, chỉ trích lời kêu gọi luận tội một thẩm phán liên bang của ông Trump, người đã cố gắng tạm dừng việc trục xuất hơn 200 người đến El Salvador. Ông Roberts nói luận tội không phải là một “phản ứng phù hợp” đối với bất đồng về quyết định của thẩm phán. Tổng thống Trump gọi vị thẩm phán này là một “kẻ cực tả điên rồ.”
Chính phủ Đảng Lao động Anh tuyên bố sẽ cải cách lớn đối với hệ thống phúc lợi nhằm cắt giảm ít nhất 5 tỷ bảng Anh (6,5 tỷ USD) mỗi năm từ ngân sách an sinh xã hội cho tới năm 2030. Các kế hoạch bao gồm thu hẹp tiêu chí nhận trợ cấp khuyết tật chính. Các bộ trưởng lập luận rằng những thay đổi mới sẽ giúp nhiều người quay trở lại lực lượng lao động. Song chính phủ đang đối mặt với một cuộc nổi dậy lớn trong nội bộ đảng về vấn đề này.
Trong một tuyên bố chung, Estonia, Latvia, Litva và Ba Lan cho biết họ sẽ rút khỏi công ước quốc tế cấm sử dụng mìn sát thương. Các quốc gia này nói họ cần có “tính linh hoạt và quyền tự do lựa chọn” nhằm bảo vệ biên giới phía đông của NATO với Nga. Châu Âu đang vội vã củng cố an ninh khi Mỹ theo đuổi chính sách xích lại gần Điện Kremlin.
Trump đặt ra bài toán khó cho Fed
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đang đứng trước nhiệm vụ không dễ dàng. Các mức thuế quan của Donald Trump có thể gây ra lạm phát, điều thường đòi hỏi lãi suất cao hơn. Đồng thời thuế nặng cũng làm suy yếu tăng trưởng, điều thường dẫn đến giảm lãi suất. Vào thứ Tư, các quan chức Fed sẽ cho biết họ coi rủi ro nào là nghiêm trọng hơn. Nhưng nhìn chung thì hiện tại họ khó có khả năng sẽ thay đổi chính sách: các nhà đầu tư và nhà phân tích kỳ vọng ngân hàng trung ương sẽ giữ lãi suất ở mức 4,25-4,5%.
Song Fed sẽ chỉ ra hướng đi sắp tới. Vào thứ Tư, họ dự kiến công bố các dự báo hàng quý về lãi suất, GDP, lạm phát, và tỷ lệ thất nghiệp. Trước khi ông Trump nhậm chức, Fed dự đoán lạm phát giảm sẽ cho phép cắt giảm lãi suất dần dần. Giờ đây, họ có thể vẫn dự báo cắt giảm lãi suất từ từ, nhưng vì một lý do đáng lo ngại hơn: để hỗ trợ một nền kinh tế đang suy yếu.
Thủ tướng Anh muốn cắt giảm phúc lợi cho người bệnh và người khuyết tật
Keir Starmer trải qua các phiên chất vấn dành cho thủ tướng gần đây một cách khá dễ dàng. Lãnh đạo Đảng Bảo thủ Kemi Badenoch đang phải chật vật đưa ra đòn tấn công hiệu quả — gây thất vọng cho nhiều thành viên trong đảng của bà.
Song Thủ tướng sẽ đối mặt với một phiên họp khó khăn vào thứ Tư. Các biện pháp cắt giảm phúc lợi, được công bố vào thứ Ba, đã gây ra xung đột nghiêm trọng nhất trong nội bộ Đảng Lao động kể từ khi họ lên nắm quyền vào tháng 7. Chính phủ cho biết sẽ tiết kiệm được 5 tỷ bảng Anh (6,5 tỷ USD) mỗi năm bằng cách hợp nhất các quy trình đánh giá đối với trợ cấp cho người mắc bệnh hoặc khuyết tật, đồng thời siết chặt tiêu chí đủ điều kiện. Việc kiềm chế tình trạng không đi làm do bệnh tật ở Anh là cần thiết, khi có tới gần 1 triệu người trong độ tuổi lao động không tham gia lực lượng lao động do sức khỏe kém, nhiều hơn so với thời điểm trước đại dịch. Nhưng nhiều nghị sĩ Lao động đang bất bình. Cách Starmer xử lý bất đồng nội bộ sẽ cho thấy quyền lực của ông trong đảng lớn đến đâu.
Tổng thống Argentina giành chiến thắng kinh tế nhưng gặp khó khăn chính trị
Các nhà kinh tế dự đoán nền kinh tế Argentina đã tăng trưởng 1,7% trong quý cuối năm 2024 so với cùng kỳ năm trước, kết thúc sáu quý suy thoái liên tiếp. Các dự báo khác cũng cho thấy tăng trưởng mạnh trong năm 2025 so với suy thoái cuả năm ngoái. Số liệu tăng trưởng chính thức của năm 2024 sẽ được công bố vào thứ Tư. Tổng thống Javier Milei đã cắt giảm mạnh chi tiêu chính phủ, gây ảnh hưởng đến tăng trưởng trong ngắn hạn. Nhưng thặng dư tài chính và thương mại ổn định cùng với lạm phát giảm dần có thể đang đảo ngược xu hướng suy thoái.
Dù vậy ông Milei vẫn có nhiều vấn đề phải đau đầu. Ông sẽ phải dùng sắc lệnh hành pháp để đưa một thỏa thuận với Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) thông qua Quốc hội, tương tự lần ông bổ nhiệm hai ứng viên gây tranh cãi vào Tòa án Tối cao. Một cuộc điều tra của Quốc hội về việc tổng thống bị cáo buộc quảng bá một đồng tiền điện tử lừa đảo có thể sẽ sớm bắt đầu. Tuần trước cảnh sát đã đàn áp thô bạo một cuộc biểu tình của người hưu trí phản đối các biện pháp cắt giảm chi tiêu của ông. Đoạn video ghi lại cảnh một cụ bà 87 tuổi ngã sau khi bị cảnh sát dùng dùi cui đánh đã lan truyền rộng rãi, thu hút sự chú ý của công chúng.
Nga muốn thắt chặt quan hệ với Ấn Độ
Nga dường như muốn làm hài lòng nước chủ nhà của Raisina Dialogue, hội nghị địa chính trị hàng đầu vốn kết thúc vào thứ Tư của Ấn Độ. Trước sự kiện này, Điện Kremlin đã tài trợ cho các biển quảng cáo khắp Delhi với hình ảnh thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và tổng thống Nga Vladimir Putin. Những tấm biển cho thấy hai nhà lãnh đạo đang “sát cánh bên nhau” trong việc “thúc đẩy thay đổi toàn cầu.”
Không thể phủ nhận rằng quan hệ hai nước đang ngày càng khăng khít. Hồi tháng 12, Ấn Độ và Nga đã ký thỏa thuận năng lượng lớn nhất từ trước đến nay, trị giá 13 tỷ USD mỗi năm. Ấn Độ coi Nga là một đối tác quan trọng cho thịnh vượng và an ninh của mình — đồng thời là một trụ cột trong chính sách đối ngoại “đa phương liên kết.” Trước đây phương Tây từng nhìn nhận chính sách này với sự nghi ngờ. Nhưng những động thái xích lại gần nhau giữa Donald Trump và ông Putin có thể khiến Ấn Độ và Nga củng cố quan hệ chặt chẽ hơn nữa.
Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Nguồn: The Economist
Theo https://nghiencuuquocte.org
Be the first to comment