Các Ứng Viên Phó Của Trump

Cựu Tổng thống Donald Trump và Thượng nghị sĩ JD Vance của Ohio (Ảnh của Drew Angerer/Getty Images)

Đầu tuần tới, thứ Hai 14/7, đảng CH sẽ khai diễn Đại Hội Đảng.

Ông Trump dĩ nhiên sẽ được chính thức tấn phong đại diện cho đảng CH ra tranh cử TT. Câu hỏi lớn nhất dĩ nhiên là ông có hy vọng đắc cử không, là câu hỏi có lẽ đã được tất cả các thăm dò dư luận trả lời. Câu hỏi lớn thứ nhì là ông Trump sẽ chọn ai đứng cùng liên danh với ông. Tuần này, DĐTC tạm gián đoạn bình luận về chính trường Mỹ để giới thiệu cùng quý độc giả những nhân vật CH có thể được ông Trump chọn đứng phó.

Cho đến nay, ai sẽ được ông Trump chọn đứng chung liên danh trong vai phó TT vẫn là một bí mật mà truyền thông nhao nhao đoán mò. Sáng Thứ Sáu 12/8 này, ông Trump cho biết ông có danh sách 4-5 người cuối cùng. Các chuyên gia đang điên đầu đoán mò vì ông Trump không giống ai hết, không lấy quyết định dựa trên tính toán chính trị, đếm phiếu bình thường gì hết mà hoàn toàn theo ‘cảm hứng’ cá nhân của ông.

Kẻ này chưa học trường bói toán nào nên không biết đoán mò. Chỉ dám nêu ra dưới đây danh sách những nhân vật thường được báo chí nhắc tới để ta xem qua cho biết.

Ta duyệt qua thử.

Xin nói cho rõ, tên các nhân vật được liệt kê theo mẫu tự ABC dựa trên họ của nhân vật, không phải liệt kê theo hy vọng trúng số của họ. Đây là danh sách khá dài, có tới hơn một tá tên tuổi lớn của đảng CH, với những người ‘màu đỏ’ được kẻ này ghi nhận có nhiều triển vọng nhất. Tuy nhiên, phải nói ngay, với ông thần Trump, chẳng ai biết ông này muốn gì, nghĩ gì và làm gì. Biết đâu chừng ông Trump sẽ chọn anh bình loạn gia thiên hữu Tucker Carlson hay tỷ phú Elon Musk? Rất có thể người ông chọn không có trong danh sách dưới đây.

• 1- Greg Abbott, thống đốc Texas. Ông Abbott là thống đốc rất bảo thủ, đang nổi tiếng vì là đối thủ đang đánh nhau rất mạnh chống Biden vì Texas là nạn nhân lớn nhất của chính sách mở toang cửa biên giới của Biden. Texas cũng là tiểu bang lớn thứ nhì của Mỹ, với 40 cử tri đoàn, cũng là một trong những thành đồng kiên trì nhất của khối bảo thủ CH. Ông Abbott trên mặt công khai, chưa hề tỏ ý ngắm nghía chức phó TT. Cái ghế thống đốc Texas có vẻ ngon lành hơn. Texas chắc chắn sẽ bầu cho Trump bất kể có ông Abbott hay không. Hy vọng ông Abbott ra phó rất nhỏ.

• 2- Doug Burgum, thống đốc North Dakota. Ông này giống ông Trump ở điểm là một doanh gia không có kinh nghiệm chính trị gì trước khi nhẩy ra tranh cử và đắc cử thống đốc. North Dakota là một tiểu bang rất bảo thủ, vùng tây bắc Mỹ, với 3 cử tri đoàn. Ông Burgum nhẩy ra tranh cử TT trong đảng CH, nhưng rút lui khá sớm vì không có bao nhiêu hậu thuẫn. Vấn đề của ông Burgum là ngoài tiểu bang của ông, dân Mỹ chẳng biết ông này là ai, quan điểm chính trị ra sao và có thành tích chính trị gì. Trong bất ngờ của các chuyên gia, ông Burgum đang đóng vai ngôi sao rất sáng giá, có thể đứng hàng đầu trong việc lọt vào mắt xanh của ông Trump. Trong thời gian gần đây, người ta để ý thấy ông Burgum theo sát ông Trump, hiện diện trong hầu hết các cuộc mít-tinh vận động tranh cử của ông Trump. North Dakota chắc chắn sẽ bầu cho Trump. Tuy nhiên, ông Burgum gặp rắc rối lớn khi mới ký luật cấm phá thai sau 6 tuần, là việc ông Trump không đồng ý vì quá gắt, và cũng là việc đảng DC đang cố khai thác chống Trump. Ông Burgum năm nay 67 tuổi, qua tuổi về hưu rồi, lại là dân một tiểu bang nhỏ xíu, khó có thể là tương lai của đảng CH. Có tin ông Trump muốn chọn một người KHÔNG có tương lai chính trị lâu dài, để dành chỗ cho một ngôi sao sáng mới, trẻ tuổi của đảng CH, có thể ra nhận trách nhiệm TT trong 8 năm sau khi ông Trump mãnh nhiệm.

• 3- Ben Carson, cựu bộ trưởng Gia Cư của Trump. Ông Carson là bác sĩ da đen chuyên về giải phẫu thần kinh, dưới thời TT Trump, đã làm bộ trưởng Gia Cư. Ông là người có quan điểm bảo thủ nhưng rất điềm đạm, ôn hòa, không mất lòng ai hết. Tên ông được nêu lên vì những đức tính đó, tuy nhiên ông không chú tâm vào chính trị lắm, và có ít hy vọng ra phó với Trump. Ông Carson năm nay đã 72 tuổi.

• 4- Tom Cotton, thượng nghị sĩ lâu năm của Arkansas. Là tiểu bang miền trung Mỹ, bảo thủ, luôn bỏ phiếu cho CH ngoại trừ TT Clinton vì ông này là dân Arkansas đã từng làm thống đốc, ông Cotton được ủng hộ rất mạnh trong tiểu bang. Ông Cotton mới nổi sau này như một ngôi sao sáng trong danh sách phó cho Trump. Ông là một chính khách trẻ tuổi nhưng lão làng, tên tuổi lớn trong đảng CH, rất khó chấp nhận vai trò làm thái giám đứng cạnh tung hô Trump, tuy nhiên, ông còn khá trẻ, mới có 47 tuổi, có thể đang ngắm nghía cái ghế trong Tòa Bạch Ốc cho tương lai lâu dài, trong khi làm phó TT đương nhiên có lợi thế rất lớn cho giấc mộng đó. Arkansas có 6 phiếu cử tri đoàn. Arkansas chắc chắn sẽ bầu cho Trump.

• 5- Ron DeSantis, thống đốc Florida. Tên tuổi ông DeSantis nổi bật cuối năm 2022 khi ông tái đắc cử thống đốc với số phiếu cao nhất lịch sử tiểu bang, trong khi đảng CH tại Florida cũng đè bẹp đảng DC trong cuộc bầu quốc hội năm đó. Thành tích lớn này ép ông phải nhẩy ra tranh cử chống ông Trump trong khi nhiều chính khách CH hy vọng ông DeSantis sẽ hạ ông Trump, trở thành đại diện cho đảng CH ra tranh cử TT, mang lại nhiều hy vọng CH thắng Biden hơn. Hai ông Trump và DeSantis trước đó là đồng minh lớn với nhau, nhưng sau khi ra tranh cử thì trở nên đối thủ chính trị, công kích nhau khá nặng. Nhưng ông DeSantis thất bại nặng, thua ông Trump khắp nơi, ngay cả trong tiểu bang Florida, khiến ông phải rút lui ra khỏi cuộc chạy đua. Ông DeSantis rất thành công tại Florida nhưng lại chứng tỏ rất yếu trong cuộc vận động tranh cử ngoài Florida, bị chê nói chuyện nhàm chán, buồn ngủ, không thu hút cử tri. Điều lạ lùng là nhiều thăm dò dư luận lại cho thấy ông DeSantis lại là người được nhiều người ủng hộ làm phó nhất trên cả nước. Thăm dò cho thấy những kết quả rất trái ngược, chẳng ai biết đâu mà tin. Sau khi rút lui ra khỏi cuộc vận động tranh cử, ông DeSantis đã làm hòa lại với ông Trump. Ông DeSantis mà ra đứng phó với ông Trump sẽ đặt vấn đề luật pháp có cho phép hai người cùng tiểu bang ra trong một liên danh tranh cử TT hay không, là câu hỏi chưa ai có câu trả lời rõ rệt và chính xác. Trên phương diện kiếm phiếu, hai ông Trump và DeSantis ngồi chung sẽ bất lợi, khó kiếm thêm phiếu ngoài phiếu của Florida. Florida là tiểu bang lớn, có 30 phiếu cử tri đoàn. Florida chắc chắn sẽ bầu cho Trump.

• 6- Tulsi Gabbard, cựu dân biểu DC. Bà Gabbard từng là dân biểu DC của Hawaii, ra tranh cử TT chống Biden năm 2020 và thất bại. Sau đó, bà rút ra khỏi đảng DC, trở thành ‘độc lập’ không đảng nào, vì bà công kích đảng DC hiện nay đã đi quá xa về hướng thiên tả xã nghĩa. Bà Gabbard là dân gốc thiểu số của đảo Samoa, đắc cử dân biểu hạ viện tiểu bang rất trẻ khi mới có 21 tuổi, từ chức, làm trung tá trừ bị trong một đơn vị y tế đóng tại Trung Đông trong 5 năm. Nhiều người muốn Trump chọn bà để biểu dương tinh thần đoàn kết, giảm phân hóa trong chính trường Mỹ, nên thổi phồng triển vọng ‘trúng tuyển’ của bà. Dù vậy, bà rất ít hy vọng vì dù sao bà cũng đã từng theo đảng DC, có quan điểm cấp tiến hơn xa ông Trump cũng như khối cử tri CH. Việc bà tố cáo đảng DC thiên tả qua đáng là chuyện khá lạ lùng khi trước đó, bà Gabbard đã từng tích cực ủng hộ cụ nghị sĩ cực tả xã nghĩa Bernie Sanders. Hawaii cũng là thành đồng rất vững chắc của đảng DC, bà Gabbard không thể nào khiến Hawaii bầu cho Trump được. Hawaii có 4 phiếu cử tri đoàn.

• 7- Nikki Haley cựu đại sứ tại Liên Hiệp Quốc của TT Trump. Bà từng là thống đốc South Carolina được hậu thuẫn rất mạnh của dân tiểu bang. Nên được TT Trump bổ nhiệm làm đại sứ tại LHQ, cũng rất thành công, được chính giới Mỹ và quốc tế ca ngợi, nhưng sau đó, bà từ chức để chuẩn bị tranh cử TT. Bất ngờ lớn trong cuộc chạy đua trong đảng CH là bất thình lình, bà được hậu thuẫn khá mạnh, hơn tất cả các ứng cử viên khác, hơn xa TĐ DeSantis luôn. Với thành tích đó, bà trở nên một đối thủ lớn nhất của ông Trump, rồi bà ngày càng công khai chỉ trích Trump rất nặng. Quan hệ thân thiện giữa bà và ông Trump trôi sông. Nhưng rồi cũng chẳng đi đến đâu, cuối cùng bà cũng phải bỏ cuộc. Bà Haley có vẻ như một người phó rất lý tưởng cho ông Trump, nhưng quan hệ xấu với ông Trump xóa tên bà trong danh sách những người có hy vọng đứng phó cho ông Trump. Mới đây, bà đã công khai tuyên bố sẽ bỏ phiếu cho Trump và kêu gọi các đại biểu của bà bỏ phiếu cho ông Trump trong Đại Hội Đảng. Khiến nhiều người lại muốn bà đứng phó cho Trump. Nhưng ít hy vọng. Bà Haley không được mời đọc diễn văn tại Đại Hội Đảng CH tuần tới. South Carolina với 9 phiếu cử tri đoàn, chắc chắn sẽ bầu cho Trump.

• 8- Kristi Noem, thống đốc South Dakota. Trước đây, có lúc bà Noem đã là ngôi sao sáng giá nhất, được coi như có nhiều hy vọng làm phó cho Trump nhất. Vừa là phụ nữ ăn ảnh, vừa bảo thủ được hậu thuẫn mạnh trong tiểu bang, vừa ủng hộ Trump rất mạnh. Thế nhưng  ngôi sao Noem bất ngờ tắt lịm sau khi chuyện bị chính bà khai báo là bà đã dùng súng bắn chết con chó của bà vì bất kham không dạy được, rất hung hãn chuyên cắn thiên hạ. Chuyện nghe vớ vẩn, nhưng lại cực kỳ quan trọng với dân Mỹ rất mê chó. Giết chó là đại tội không có cách nào tha thứ được, bất kể bà phân bua, giải thích như thế nào. South Dakota cũng là tiểu bang nhỏ với 3 phiếu cử tri đoàn, chắc chắn sẽ bầu cho Trump.

• 9- Vivek Ramaswamy, doanh gia. Ông doanh gia gốc Ấn này bất ngờ nổi bật như một ứng cử viên rất sáng giá của đảng CH, cho dù ông cả đời chưa bao giờ dính dáng gì đến chính trị. Ông có quan điểm chính trị rất gần với ông Trump, thậm chí được gọi là Trump 2. Ông nổi bật trong cuộc tranh luận đầu tiên trên tivi giữa các ứng cử viên CH. Tuy nhiên, trong những tranh luận tiếp theo, ông lại bị lu mờ vì thứ nhất chứng tỏ là tay mơ ít kinh nghiệm chính trị, cũng như ít kinh nghiệm đối phó với đám nhà báo cú vọ, bị quay dễ dàng, và thứ nhì, có vẻ nổ quá đáng, đấm ngực mình quá mạnh trong khi công kích các đồng chí CH quá mức. Theo các chuyên gia, ông Ramaswamy không có hy vọng được chọn làm phó, cùng lắm, có thể sẽ có được một chức bộ trưởng gì đó nếu ông Trump đắc cử TT.

• 10- Kim Reynolds, thống đốc Iowa. Bà Reynolds được truyền thông bảo thủ đưa tên ra như một người có thể đứng trong danh sách phó của Trump, nhưng thực tế vô vọng. Vì ngay từ đầu và cho đến nay, bà không ủng hộ Trump mà công khai ủng hộ TĐ DeSantis rất mạnh. Iowa cũng là tiểu bang nhỏ, có 6 phiếu cử tri đoàn, với nhiều triển vọng bầu cho Trump.

• 11- Marco Rubio, thượng nghị sĩ Florida. Ông Rubio là ngôi sao sáng, trẻ tuổi, gốc Cuba. Ăn nói và lý luận rất hay, bảo thủ vững chắc. Đã từng ra tranh cử chống ông Trump năm 2016, và khi đó, hai ông Trump và Rubio đã công kích nhau khá mạnh. Ông Rubio có thể được chọn vì là ngôi sao sáng giá cho tương lai lâu dài của đảng CH. Rất có thể sẽ ăn tươi nuốt sống bà Kamala trong một cuộc tranh luận giữa hai ứng cử viên phó TT. Ông Rubio năm nay 53 tuổi. Tuy nhiên, ông Rubio cũng ở trong trường hợp ông DeSantis, là người cùng tiểu bang Florida với ông Trump, luật pháp dường như không cho phép ra cùng với ông Trump là người cùng tiểu bang, trừ khi ông Trump lại đổi nơi cư trú chính thức, là chuyện ít ai nghĩ ông Trump sẽ chịu làm. TNS Rubio từ hồi nào tới giờ sống ở Florida, lại là đương kim thượng nghị sĩ của Florida nên không đổi nơi cư trú được. Ngoài ra, trên phương diện sách lược vận động tranh cử, hai ông chánh và phó cùng tiểu bang không có lợi. Truyền thông cho ông Rubio có rất nhiều hy vọng, nhưng kẻ này không mấy tin.

• 12- Sarah Sanders, thống đốc Arkansas. Bà này mới được bầu làm thống đốc một tiểu bang CH, trước đó, bà là phát ngôn viên của TT Trump. Bà có quan điểm bảo thủ chắc, và hơn nữa, là người ủng hộ Trump tuyệt đối, rất hợp với ông Trump và rất được cảm tình của ông Trump. Tuy nhiên, kinh nghiệm chính trị của bà mỏng dính, mới làm thống đốc một tiểu bang nhỏ có hơn một năm.

• 13- Tim Scott, thượng nghị sĩ South Carolina. Ông Scott được bà thống đốc Nikki Halley bổ nhiệm làm thượng nghị sĩ sau khi đương kim thượng nghị sĩ từ chức, về hưu, năm 2012. Sau đó, ông đã liên tục đắc cử thượng nghị sĩ năm 2016 và 2022. Trước đó, ông đã là dân biểu tiểu bang, rồi dân biểu liên bang. Ông là dân da đen nên sự hiện diện của ông bên cạnh ông Trump được coi như có thể giúp ông Trump được hậu thuẫn thêm của dân da đen. Tuy nhiên, trên thực tế, phó TT ít khi mang lại thêm nhiều phiếu cho TT. Hơn nữa, ông Scott đã từng ra tranh cử TT chống ông Trump năm 2016, nhưng thất bại, rút lui sớm. Ông Scott nổi tiếng là người có quan điểm ôn hòa, tính tình cũng hiền lành, điềm đạm, nhưng nói chuyện buồn ngủ, không có sức thu hút mạnh của một chính trị gia. South Carolina với 9 phiếu cử tri đoàn, chắc chắn sẽ bầu cho Trump. TNS Scott làm phó cho Trump sẽ củng cố hậu thuẫn đang lên của Trump trong khối da đen, có thể gây khó khăn cho Biden tại vài tiểu bang đặc biệt quan trọng như Pennsylvania và Michigan. Tuy nhiên, ông Scott không có vẻ là tương lai lâu dài cho đảng CH.

• 14- Elise Stefanik, dân biểu, lãnh tụ hàng thứ ba của khối CH trong hạ viện liên bang. Bà này là ngôi sao mới nổi của đảng CH, rất trẻ, 39 tuổi, đắc cử lần đầu tiên làm dân biểu năm 2014, đại diện cho một đơn vị bầu cử của tiểu bang New York là thành phố Albany, phiá bắc thành phố New York. Thuộc thành phần gọi là MAGA nặng, tên tuổi được nhắc tới vì ủng hộ Trump rất mạnh và rất trung kiên. Tuy nhiên còn quá trẻ và ít kinh nghiệm. New York là tiểu bang chắc chắn sẽ bầu cho Biden và bà Stefanik không có một tia hy vọng thay đổi được gì. Thực tế mà nói, bà này rất ít hy vọng được chọn làm phó cho Trump vì dù sao cũng vẫn còn quá non.

• 15- JD Vance, thượng nghị sĩ Ohio. Ông này trước khi đắc cử, là một nhà đầu tư, không dính dáng gì đến chính trị, đắc cử thượng nghị sĩ liên bang cuối năm 2022. Nghĩa là kinh nghiệm chính trị mỏng như tờ giấy. Quan điểm chính trị của ông cũng hết sức đặc biệt. Khởi đi như một người chống Trump tàn bạo khi Trump mới nhẩy ra tranh cử TT năm 2016, ông tham gia vào khối #NeverTrump, suốt ngày ra rả công kích Trump. Thế nhưng qua năm 2022, khi ra tranh cử thượng nghị sĩ, thì lại lật ngược quan điểm, ủng hộ Trump rất mạnh. Ông Vance từng có quan điểm rất cực đoan về phá thai: chủ trương cấm phá thai kể cả trong các trường hợp bị hãm hiếp hay loạn luân -incest-, sẽ bị phe DC khai thác để công kích mạnh. Ohio là tiểu bang lớn vùng Đại Hồ, với 17 phiếu cử tri đoàn, trước đây là tiểu bang xôi đậu có thể ngả qua bất cứ đảng nào, nhưng càng ngày càng đỏ sẫm, bầu cho Trump, bất kể có ông Vance hay không.

• 16- Glenn Youngkin, thống đốc Virginia. Ông Youngkin là một chính khách khá đặc biệt. Trước đây là doanh gia, không màng tới chuyện chính trị, ông bực tức khi thấy Virginia, là một trong những thành đồng kiên cố nhất của đảng DC, đã đi quá xa trong việc nhập cảng văn hóa thức tỉnh vào học đường, nhất là việc loại bỏ quyền hạn của phụ huynh trong việc giáo dục con cái, trong việc trẻ con muốn chuyển giới, trong việc giáo dục trẻ con về sex quá đáng, ông nhẩy ra tranh cử thống đốc bên đảng CH với chương trình chặn văn hóa thức tỉnh, rồi bất ngờ đại thắng, hiện là thống đốc CH của một tiểu bang xanh lè của đảng DC. Ông Youngkin được tung hô như ngôi sao sáng mới nổi của đảng CH, tuy nhiên, ông này có vẻ không chú tâm nhiều đến chính trị, chỉ muốn làm thống đốc để chặn văn hóa thức tỉnh trong tiểu bang của ông thôi, ngoài ra không để ý gì đến các vấn đề khác như an ninh, quốc phòng, ngoại giao, kinh tế,… cũng chẳng chú tâm vào chức phó TT. Virginia cũng là tiểu bang mà đại tá Hùng Cao đang muốn ra tranh cử thượng nghị sĩ chống đương kim TNS DC Tim Kaine. Virginia là tiểu bang lớn với 13 phiếu cử tri đoàn, có nhiều triển vọng sẽ bầu cho Biden. Tuy nhiên, tin động trời là theo thăm dò mới nhất, hậu thuẫn của ông Trump tại Virginia đã leo lên ngang với Biden: mỗi người 42%! Biết đâu nhờ có ông Youngkin, Trump sẽ hạ Biden trong thành trì cấp tiến này? Ông Youngkin năm nay 57 tuổi. TNS Lindsey Graham, một ‘trưởng lão’ của đảng CH cho rằng nếu có ông Youngkin làm phó, Trump sẽ chiếm được Virginia và thắng bầu cử luôn. Nếu ông Trump muốn mở rộng vòng cử tri, ông Youngkin có thể sẽ giúp ông nhiều nhất. Trump thắng tại Virginia có thể không cần Pennsylvania và Michigan nữa. Biết đâu cũng sẽ giúp ông Hùng Cao thành thượng nghị sĩ gốc Việt đầu tiên?

Nói chung, ai cũng có ưu điểm và khuyết điểm, chẳng ai hoàn hảo dĩ nhiên. Bây giờ, chẳng ai đoán được ông Trump sẽ chọn ai, có khi chính ông cũng chưa có quyết định cuối cùng. Tuy nhiên, nhìn vào danh sách trên, rồi cân nhắc lợi hại, giới truyền thông và chuyên gia nhận định phần lớn đều là những chính khách không nặng ký lắm, tương đối ít kinh nghiệm chính trị, ít người biết trên toàn quốc, phần lớn không thay đổi bản đồ bầu cử được, nghĩa là không giúp ông Trump được gì nhiều, mà cũng chẳng hại gì cho Trump.

Theo thăm dò tổng kết của Real Clear Politics cuối tháng 4, có 3 người có triển vọng cao nhất dựa trên nhiều thăm dò là:

1. Marco Rubio
2. Glenn Youngkin
3. Doug Burgum

Tin báo chí cho biết bốn người đã nhận được giấy truy cứu lý lịch từ ban vận động tranh cử của ông Trump, là các ông Rubio, Burgum, Vance, và Scott. Chưa có nghĩa đây là những người thực sự có y vọng nhiều nhất, mà cũng có thể là cách ông Trump tìm cách thả bong bóng thăm dò dư luận, hay cũng có thể muốn đánh lạc hướng dư luận. Xếp hạng mới nhất -tháng 6- của truyền thông: