Căng Thẳng Về Vấn Đề Những Công Dân Mỹ Bị Giam Giữ Ở Nga – Cập Nhật Tình Hình Covid-19

CĂNG THẲNG VỀ VẤN ĐỀ CÔNG DÂN MỸ BỊ GIAM GIỮ Ở NGA

Giữa lúc tình hình chiến sự tại Ukraine đang cực kỳ sôi bỏng và những biện pháp chế tài của Hoa Kỳ cùng các quốc gia đồng minh đang gây khốn đốn cho nền kinh tế nước Nga, thì lại nảy sinh thêm một vấn đề mới, khiến quan hệ Nga-Mỹ càng trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết. Đó là việc hai công dân Mỹ bị chính phủ Nga bỏ tù đã hơn ba năm qua, và một nữ cầu thủ nổi tiếng của Mỹ là Brittney Griner vừa bị bắt giam cách đây vài tuần.

Hôm Chủ Nhật 6 tháng 3, khi cùng Tổng Thống Maia Sandu tiếp xúc với báo chí tại thủ đô của Moldova, Ngoại Trưởng Antony Blinken nói rằng chính phủ Hoa Kỳ đang tìm cách can thiệp để những công dân Mỹ này được trả tự do. Ông không tiết lộ chi tiết, chỉ nhấn mạnh rằng “bất cứ trường hợp người Mỹ nào bị giam giữ ở bất cứ nơi nào trên thế giới thì chúng tôi cũng sẵn sàng hỗ trợ cho họ, kể cả nơi đó là nước Nga”.

Ngoại Trưởng Blinken nhắc lại lời khuyến cáo “những người Mỹ hiện đang ở Nga hãy rời khỏi đó ngay tức khắc”, bởi vì “nếu xảy ra việc các công dân Mỹ bị cơ quan an ninh của Nga làm khó dễ, Tòa Đại Sứ Mỹ sẽ bị hạn chế trong khả năng giúp đỡ họ”. Đồng thời ông khẳng định chính phủ Hoa Kỳ sẽ không đóng cửa sứ quán tại Moscow để các nhân viên ngoại giao có thể tiếp tục nhiệm vụ.

Liên Đoàn Bóng Rổ Nữ (WNBA) và hội bóng rổ Phoenix Mercury cho biết họ được tin Brittney Griner bị bắt khi đáp chuyến bay từ New York đến phi trường Sheremetyevo ở Moscow. Thời gian bị bắt là khoảng cuối tháng 2. Theo hội Mercury: “Chúng ta đều yêu mến và ủng hộ Brittney. Mối quan tâm lớn nhất của chúng ta hiện nay là cô được an toàn, mạnh khỏe về thể chất cũng như tinh thần, và sớm được trở về với gia đình”.

Hôm Thứ Bảy 5 tháng 3 Cơ Quan Quan Thuế Liên Bang Nga phổ biến thông cáo nói rằng “người phụ nữ bị bắt đã từng thắng hai huy chương vàng Thế Vận Hội cho Mỹ”, mặc dù không nêu đích danh cô Griner. Vẫn theo thông cáo thì khi kiểm tra hành lý xách tay, nhân viên quan thuế thấy có thuốc lá điện tử và một lọ nước với mùi thơm mà sau đó được xác định là loại dầu có chất cần sa (narcotic cannabis oil). Với tội trạng về ma túy như vậy, cô có thể lãnh bản án từ 5 đến 10 năm tù.

Brittney Griner, 31 tuổi. là một nữ cầu thủ nổi tiếng của Liên Đoàn Bóng Rổ Hoa Kỳ WNBA, lập kỷ lục 2000 điểm với 17 “dunks” trong các trận đấu của mùa bóng rổ 2021. Với chiều cao vượt bực (6.9 feet tức 2.6 mét) và tài nghệ đặc biệt, cô mang giải vô địch toàn quốc về cho hội Phoenix Mercury năm 2014, và đã hai lần mang huy chương vàng về cho nước Mỹ tại Thế Vận Hội Mùa Hè ở Rio de Janeiro (2016) và Tokyo (2020).

Cũng như nhiều cầu thủ khác của Liên Đoàn WNBA, Brittney Griner đến Nga để chơi bóng rổ cho hội Yekaterinburg thuộc Liên Đoàn Bóng Rổ Nga UMMC (Russian Premier League). Đa số những hội thể thao ở Âu Châu trả lương rất cao cho cầu thủ Mỹ để qua tham dự các giải đấu vào mùa đông, sau khi họ kết thúc mùa bóng hàng năm ở Mỹ.

Nhân vụ Brittney Griner bị bắt, Ngoại Trưởng Antony Blinken nhắc đến trường hợp hai công dân Mỹ Paul Whelan và Trevor Reed – cả hai đều là cựu quân nhân thuộc binh chủng Thủy Quân Lục Chiến – bị tòa án Nga tuyên án tù và giam giữ hơn ba năm qua, và theo ông, “họ bị kết án một cách rất oan ức”. Ngoại Trưởng Blinken nói thêm rằng “một nhóm chuyên viên của Tòa Đại Sứ đã được chỉ định theo dõi nội vụ và sẽ làm hết sức mình để bảo đảm những quyền căn bản của các công dân Mỹ này được cứu xét và tôn trọng”.

Paul Whelan, cư dân Michigan 50 tuổi, bị bắt trong một phòng khách sạn ở Moscow hồi tháng 12 năm 2018, và bị truy tố về tội “gián điệp”, đến ngày 15 tháng 6 năm 2020 thì bị tuyên án 16 năm tù trong một phiên xử kín. Là giám đốc đặc trách thị trường quốc tế của công ty cung cấp phụ tùng xe hơi BorgWarner, ông Whelan có sổ thông hành của Mỹ, Canada, Anh và Ái Nhĩ Lan. Trước cũng như sau phiên xử, ông vẫn khẳng định là mình vô tội.

Trevor Reed, cư dân Texas 30 tuổi, bị bắt ngày 15 tháng 8 năm 2019 trong lúc đến Moscow thăm cô bạn gái người Nga (Alina Tsibulnik), bị truy tố về tội say rượu và hành hung cảnh sát, đến ngày 30 tháng 6 năm 2020 thì bị tuyên án 9 năm tù. Reed khẳng định mình vô tội và kháng án lên tòa trên, nhưng bị tuyên y án vào tháng 6 năm 2021. Gia đình Reed cũng như 4 Dân Biểu liên bang kêu gọi chính phủ Hoa Kỳ can thiệp để Reed được trả tự do, vì tình trạng sức khỏe của anh rất tệ, có thể anh đã mắc bệnh lao phổi trong thời gian bị giam giữ nhưng không hề được đưa đi khám nghiệm và điều trị.

Hôm Thứ Tư 3 tháng 2 năm 2021, nhân loan báo việc Nga Mỹ đồng ý tái tục hiệp ước tài giảm vũ khí nguyên tử (START), tùy viên báo chí Tòa Bạch Ốc Jen Psaki nói rằng “việc các công dân Mỹ đang bị giam giữ được sớm trả tự do là một cách chứng tỏ giới lãnh đạo Nga sẵn sàng gác bỏ những vấn đề quá khứ để cải thiện quan hệ hỗ tương giữa hai nước”.

Hồi tháng 6 năm 2021 khi gặp Tổng Thống Vladimir Putin tại hội nghị thượng đỉnh Geneva (Thụy Sĩ), Tổng Thống Joe Biden cũng đề cập tới trường hợp Whelan và Reed, nhưng sau đó không thấy có động tĩnh gì.

Trevor Reed từ tháng 7 năm 2021 đã bị chuyển đến một trại giam ở Mordovia, cách Moscow 350 miles. Đây cũng là nơi mà Paul Whelan bị giam giữ hơn một năm trời.

Ông John Sullivan, Đại Sứ Mỹ tại Nga, đã hai lần tới thăm hai công dân Mỹ này và thông báo tin tức cho gia đình của họ. Đại Sứ Sullivan cho biết tình hình an ninh từ Moscow đến Mordovia không mấy bảo đảm khiến ông phải di chuyển tám tiếng đồng hồ trên một chiếc xe bọc thép (armored vehicle).

Mới đây, vào ngày Thứ Sáu 21 tháng 1, Ngoại Trưởng Antony Blinken có buổi họp ở Geneva (Thụy Sĩ) với Ngoại Trưởng Nga Sergei Lavrov về vụ căng thẳng giữa Nga và Ukraine, nhân đó ông Blinken nhắc lại về trường hợp Paul Whelan, Trevor Reed, nói rằng “cả hai đều là du khách đến thăm nước Nga, rồi bị bắt, bị truy tố và kết án mà không hề có bằng chứng nào đáng tin cậy”, do đó ông Blinken “một lần nữa yêu cầu chính phủ Nga xét lại để trả tự do cho họ”.

Theo những “nguồn tin bên lề” thì chính phủ Putin có ý định dùng hai tù nhân Mỹ này để “trao đổi” với một số can phạm người Nga đang thụ án tù ở Mỹ, thí dụ như chuyên viên buôn lậu vũ khí Viktor Bout, hoặc phi công buôn lậu ma túy Konstantin Yaroshenko, hoặc tay tin tặc Roman Seleznev. Cả ba nhân vật này đều có quan hệ ít nhiều với Cơ Quan An Ninh Liên Bang Nga (Federal Security Service) tức FSB, hậu thân của KGB.

CẬP NHẬT TÌNH HÌNH COVID-19 Ở MỸ VÀ TRÊN THẾ GIỚI

Tiếp theo thông cáo hồi cuối tháng 2 về việc nới lỏng biện pháp mang khẩu trang chống Covid-19, Trung Tâm Phòng Chống Dịch Bệnh (CDC) vừa phổ biến thêm thông cáo ngày 3 tháng 3, với bản đồ chi tiết, để hướng dẫn cho cư dân từng quận hạt trên toàn quốc biết về tình hình dịch bệnh tại địa phương của họ (County-by-County Covid-19 Community Levels). Thông cáo được đăng trên trang mạng https://www.cdc.gov.

Theo Trung Tâm CDC, hiện nay gần 70% dân Mỹ đang sống trong những vùng được coi là nguy cơ lây nhiễm ở mức thấp hoặc trung bình – và do đó cư dân không bị bắt buộc phải mang khẩu trang khi vào các cơ sở công cộng. Thế nhưng ở mỗi tiểu bang vẫn còn có một số vùng mà nguy cơ lây nhiễm cao, khiến nhiều người phải vào bệnh viện chữa trị Covid-19, và trong trường hợp này, cư dân vẫn cần tiếp tục mang khẩu trang để bảo đảm an toàn cho chính mình và người khác.

Để ấn định ba mức độ về nguy cơ lây nhiễm nói trên, các chuyên gia y tế của CDC đã căn cứ vào: (1) số giường bệnh dành cho những bệnh nhân Covid, (2) số bệnh nhân mới vào bệnh viện để chữa trị Covid, và (3) tổng số những trường hợp mới bị lây nhiễm ở từng địa phương.

CẬP NHẬT TÌNH HÌNH COVID TRÊN THẾ GIỚI

Đã bước sang năm thứ ba kể từ khi coronavirus gây bệnh Covid-19 (SARS-CoV-2) xuất hiện hồi tháng 12 năm 2019 rồi lan tràn khắp thế giới, và mặc dù giới y tế đã kịp thời cung cấp những loại thuốc chích ngừa cùng với thuốc chữa trị làm giảm bớt số lây nhiễm cũng như số tử vong, nhưng vẫn chưa có dấu hiệu rõ rệt để chứng tỏ đại dịch sắp thật sự kết thúc.

Hôm Thứ Hai 7 tháng 3 năm 2022, tài liệu thống kê cập nhật của Viện Đại học Johns Hopkins cho thấy một thực tế đáng buồn: Tổng số bệnh nhân tử vong vì Covid-19 trên toàn thế giới đã lên tới 6 triệu người (con số cụ thể là 6,006,238 người).

Số tử vong cao nhất được ghi nhận ở nước Mỹ (960,236 người), kế đó là Brazil (652,608 người), Ấn Độ (515,102 người), Nga (349,853 người), Mexico (319,859 người), Anh (162,722 người), Ý (156,017 người), Pháp (140,473 người), Đức (124,198 người) v.v…

Theo tin tức mới nhất, tỷ lệ tử vong vì Covid-19 vẫn đang tiếp tục tăng cao ở một số quốc gia vùng Đông Âu như Ba Lan, Hung Gia Lợi, Romania, và điều đáng ngại là chính các nước này cũng là nơi đang đón nhận trên 1 triệu rưởi người tỵ nạn chiến tranh từ Ukraine – nơi mà tỷ lệ chích ngừa còn rất thấp khiến số lây nhiễm và tử vong khá cao (5,040,518 trường hợp lây nhiễm, 112,459 bệnh nhân tử vong).

Ngoài ra, tỷ lệ tử vong cũng đang có dấu hiệu tăng cao tại khu vực Á Châu Thái Bình Dương, mặc dù hai năm trước các quốc gia vùng này đã đối phó với đại dịch Covid-19 một cách tương đối hữu hiệu. Theo thống kê của Johns Hopkins thì Việt Nam đã có 4,582,058 trường hợp lây nhiễm, 40,891 bệnh nhân tử vong, và cả hai con số cùng tăng vọt chỉ trong vài tháng gần đây do sự lan tràn của virus biến thể Omicron. (Hôm 7 tháng 3 Bộ Y Tế CSVN công bố thêm 147,358 trường hợp mới lây nhiễm ở 63 tỉnh và thành phố, nghĩa là trong sáu ngày liên tiếp đã có trên 100,000 trường hợp mới lây nhiễm mỗi ngày ở Việt Nam).

Hồng Kông cũng đang vất vả đương đầu với tỷ lệ tử vong tăng cao. Để chứng tỏ nỗ lực làm theo đúng chiến lược “zero-Covid” của Bắc Kinh, chính quyền Hồng Kông ra lệnh bắt buộc toàn thể 7.5 triệu cư dân phải xét nghiệm ba lần trong tháng này.

Tuy nhiên, ngoài vùng Đông Âu và Á Châu Thái Bình Dương, những biện pháp hạn chế sinh hoạt đang được nới lỏng hoặc bãi bỏ ở hầu hết các quốc gia khác, vì chính phủ nhận thấy số trường hợp mới lây nhiễm và số người vào bệnh viện chữa trị Covid-19 đều giảm một cách đáng kể. Tại Hoa Kỳ, Trung Tâm CDC ghi nhận số trường hợp mới lây nhiễm giảm 28.5% vào tuần lễ đầu tháng 3 so với cùng thời gian cuối tháng 2.

Hai thành phố lớn nhất nước – cũng là hai nơi từng áp dụng những biện pháp hạn chế sinh hoạt gay gắt nhất – là New York City và Los Angeles, đều loan báo bãi bỏ lệnh bắt buộc mang khẩu trang trong các cơ sở công cộng (như tiệm ăn, quán rượu, phòng tập thể dục, shopping mall…), và kể cả ở trường học, bắt đầu từ tuần này.

Phố Nhỏ Online tổng hợp từ các nguồn: AP, Reuters, NPR, USA Today, The Hill ngày 10/3/2022