Minh họa (aarp.org)
Một phương tiện kiếm sống dễ dàng trong thời đại mạng xã hội là ghi tên một kênh YouTube cá nhân, người ta vào xem kênh đó, YouTube sẽ trả tiền cho người chủ kênh. Nhưng phải nhiều người vào xem mới được, vì mỗi một trăm người xem thì chỉ được vài đôla. Phải có cả trăm ngàn người xem, hàng triệu người xem. Thế làm sao để có nhiều người xem? Bạn đọc trả lời dễ dàng rằng thì là nội dung phải hay, phải phong phú… Chưa chắc!
Chửi tục và tin vịt
Không rõ hàng triệu kênh YouTube của hàng trăm thứ tiếng khác trên thế giới như thế nào, nhưng riêng tiếng Việt, ít nhất trong bốn năm vừa qua, có hai cách trình bày YouTube ăn khách nhất. Đó là chửi bậy và tung tin vịt. Việc tại sao hai nội dung như thế thu hút đông đúc khán thính giả người Việt thì chắc phải có những nghiên cứu sâu sắc hơn để có câu trả lời.
Cách nay vài năm, có một kênh YouTube tên Lisa Phạm chuyên chửi bậy và tục, rất ăn khách. Chủ nhân là một đàn bà xuất hiện với trang phục áo dài truyền thống phụ nữ Việt Nam, đầu đội khăn vấn. Bà này chửi cộng sản, chửi các quan chức lãnh đạo bên Việt Nam bằng những ngôn ngữ vô cùng tục tĩu mà tôi không thể kể ra đây. Kênh này được giới chống cộng tại hải ngoại, đặc biệt những người lớn tuổi, rất yêu thích. Một ông anh lớn tuổi trong gia đình tôi tại Mỹ thường xuyên theo dõi bà Lisa Phạm này.
Tại Bangkok, trong thời gian 10 năm đổ lại đây, có khá đông người đào thoát từ Việt Nam sang sinh sống bất hợp pháp, hay chờ giấy tờ tỵ nạn chính trị. Và Bangkok trở thành một cái lò YouTube tin vịt và chửi tục. Theo thông tin từ một số nhân viên làm việc cho Đài Á Châu Tự do (RFA), một số nhân viên làm hợp đồng của đài này ở Bangkok đã bỏ việc để làm YouTube kiếm tiền, vì những món lợi khổng lồ. Một nguồn tin cho tôi biết, làm YouTube có thể mua đất cất nhà được ở Bangkok.
Gần đây tại Bangkok nổi lên một kênh YouTube của ông Đoàn Huy Chương với những clip chửi mắng rất tục tĩu viên chức cộng sản cao cấp trong nước. Ông Chương từng bị cộng sản bắt bỏ tù vì các hoạt động công đoàn tự do trong nước. Một nguồn tin từ giới hoạt động nghiệp đoàn bí mật nói với tôi là hiện nay ông Chương không có hoạt động gì ngoài chuyện làm YouTube kiếm tiền.
Nhưng tin vịt rầm rộ nhất là vùng Nam California, nơi tập trung đông đảo người Việt, mà nhiều người trong số họ do không theo dõi được báo chí Anh ngữ nên đành tìm kiếm thông tin từ các kênh YouTube. Các tờ báo đứng đắn tiếng Việt vẫn có tin tức, nhưng khổ nỗi họ chỉ thích tin vịt cho giật gân và nghe mắng chửi những người mà họ ghét.
Có hai kênh YouTube mà tôi còn nhớ tên và hai việc gắn liền với chúng là hai kênh của ông Trần Nhật Phong và Trương Quốc Huy. Cả hai ông này đều là cổ động viên cuồng nhiệt của ông cựu tổng thống thứ 45, Donald Trump. Một lần ông Trần Nhật Phong lấy hình ghép một vụ tai nạn tại một nghĩa trang từ lâu để gán cho phong trào đòi bình đẳng của người da đen tại Mỹ, Black Lives Matter, và nói rằng người da đen phá hoại.
Ông Trương Quốc Huy thì nhắm vào “thị trường” trong nước nhiều hơn, và thường xuyên đưa ra các thuyết âm mưu không có căn cứ rằng cuộc bầu cử tại Mỹ năm 2020 bị gian lận. Sau chuyến vận động tranh cử thất bại của ông Trump tại Oklahoma vào tháng 6-2020, báo chí Mỹ trích dẫn lời giới chức trách Oklahoma rằng chỉ có vài ngàn người tham dự, thay vì cả triệu như phe ông Trump loan báo. Báo Việt Nam trong nước dịch báo Mỹ, ông Huy bèn chỉ trích báo Việt Nam trên Facebook của ông. Nhưng thật ra ông ta sai. Có người nhắc nhở nhưng ông ta vẫn không thèm sửa lại. Ông Trương Quốc Huy cũng từng là một tù nhân chính trị tại Việt Nam. Ông đến Mỹ với tư cách tỵ nạn chính trị. Nhiều quan sát cho rằng chính từ các nguồn tin vịt này mà cử tri Mỹ gốc Việt bầu cho ông Trump đông nhất trong các cộng đồng thiểu số ở Mỹ.
Lợi và hại
Lợi thì rất rõ, theo một thông tin tôi biết trực tiếp, thì một kênh YouTube tiếng Việt tại miền Nam California có thể thu được hơn 100.000 USD/năm. Các kênh đắt hàng như Trần Nhật Phong, Trương Quốc Huy ắt hẳn nhiều hơn. Những người chịu thiệt hại đầu tiên chính là công chúng người Việt theo dõi tin vịt này. Trong một bài tường trình về dịch Covid-19 trong cộng đồng người Mỹ gốc Việt từ Nam California, rất nhiều người Việt vì nghe theo lời Donald Trump rằng dịch Covid-19 chỉ là bịa đặt mà bỏ mạng. Lời của Donald Trump đến với những người xấu số này qua các kênh YouTube tin vịt kể trên.
Thiệt hại thứ nhì thuộc về hình ảnh của cộng đồng người Việt hải ngoại, và giới đấu tranh dân chủ cho Việt Nam trốn tránh ra hải ngoại. Người Việt trong nước nghĩ rằng truyền thông tiếng Việt tại hải ngoại chỉ có hai nội dung: tin vịt và chửi tục. Đây chính là lý do mà cơ quan tuyên giáo của Đảng Cộng sản Việt Nam làm ngơ cho người trong nước được xem thoải mái các kênh này, nếu không nói là tuyên giáo cộng sản ngầm ủng hộ cách thức làm truyền thông như vậy. Nó cũng dối trá hệt như đường lối làm truyền thông của cộng sản.
Đã bắt đầu có những nỗ lực khắp nơi để chặn tin vịt. Hai công ty mạng xã hội lớn nhất thế giới, Facebook và Twitter, cấm vĩnh viễn Donald Trump là vì lý do đó. Trước ngày bầu cử 3-11-2020, phe ông Trump dựng lên chuyện bê bối tài chính của Hunter Biden, con trai ông Joe Biden, lúc đó là ứng cử viên. Câu chuyện này được loan truyền trên các kênh tin vịt và lá cải Mỹ, tuy nhiên tờ Wall Street Journal, vốn thuộc cánh hữu thân cận với Đảng Cộng hòa của Donald Trump, đã từ chối không đăng câu chuyện này vì nó là… tin vịt.
Các tờ báo lớn của cộng đồng người Việt như Người Việt, Viễn Đông cũng bắt đầu có những bài viết chống tin vịt, đặc biệt là kênh YouTube của nhà báo Đỗ Dũng. Ông Đỗ Dũng mất rất nhiều thời gian xem các kênh YouTube tin vịt, rồi đưa ra minh chứng để phản bác. Một công việc vô cùng khó chịu và mệt mỏi. Nhưng dù có mệt mỏi, có lẽ đã đến lúc những người làm truyền thông tiếng Việt có trách nhiệm phải lên tiếng và cố gắng phản bác tin vịt, vì nó nguy hại đến tính mạng (như trường hợp Covid), hay làm mất uy tín cộng đồng, làm tan nát cả phong trào đòi dân chủ cho Việt Nam.
Trần Tịnh
Theo SGN NEWS ngày 23/3/2021
Be the first to comment