Ảnh minh họa: Thiên Tân/Luật Khoa.
Tối 20/10, các hãng thông tấn lớn của Hàn Quốc như SBS News, Korea Times, Korea Herald, MK, v.v. đồng loạt đưa tin thượng tướng Hoàng Xuân Chiến, thứ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam bị cáo buộc quấy rối tình dục một nữ viên chức của xứ sở kim chi.
Điều đáng nói, đây không phải là lần đầu quan chức Việt Nam bị cáo buộc quấy rối tình dục khi đi công tác nước ngoài. Trước đó đã từng có những vụ mà quan chức Việt bị bắt giữ ngay tại nước bạn, hoặc bị cảnh sát nước sở tại lập hồ sơ dẫn độ.
Nếu cáo buộc hành vi của tướng Chiến là đúng sự thật, đây sẽ lại là một tín hiệu báo động về lối nhận thức và tác phong làm việc của giới quan liêu, dù họ đã từng nhiều lần ém nhẹm truyền thông để “đóng cửa bảo nhau”.
Mặt khác, nếu nhìn sâu hơn, những vụ việc quan chức quấy rối tình dục còn phản ánh một truyền thống độc hại trong nước rất cần được canh cải: một xã hội nam tính kệch cỡm, nơi phụ nữ dưới quyền thường bị xem như công cụ tiêu khiển của những thượng cấp mày râu.
Bản tin của The Korea Times dẫn nguồn từ Yonhap.
“Nhà dột từ nóc” hay những vết nhơ khó gột
Theo SBS News, tướng Hoàng Xuân Chiến bị cáo buộc là đã có hành vi quấy rối tình dục một nữ viên chức của Bộ Quốc phòng Hàn Quốc trong buổi tiệc bế mạc chương trình Đối thoại An ninh Seoul (Seoul Defence Dialogue) diễn ra ngày 11/9 tại khách sạn Lotte, Seoul.
Hãng tin này dẫn nguồn Bộ Quốc phòng Hàn Quốc cho biết, vị thứ trưởng người Việt trong buổi tiệc rượu đã chủ động tiếp cận một nữ viên chức Hàn Quốc và đã có những lời nói, hành động không phù hợp, dù hai người vốn ngồi khác bàn nhau.
Bộ Quốc phòng của xứ sở kim chi khẳng định đây là vụ việc nghiêm trọng, bởi nó diễn ra trong khuôn khổ một sự kiện ngoại giao chính thức và quy mô, do đó bộ này đã cho triệu tập tùy viên quốc phòng Việt Nam tại Hàn Quốc để làm việc. Đại diện Việt Nam đã cam kết sẽ không để tái phạm hành vi này, thế nhưng tướng Chiến đã nhanh chóng rời Hàn Quốc chỉ một ngày sau đó, khiến hoạt động điều tra của phía Hàn không thể tiếp tục.
Mới năm ngoái đây cũng đã xảy ra hai vụ việc tương tự, thậm chí đã có kết luận điều tra của nước sở tại, khiến hình ảnh quan chức chính quyền Việt Nam thêm phần xấu xí trong mắt quốc tế.
Tháng 12/2024, các hãng tin quốc tế như AP, RFA đưa tin hai quan chức ngành công an Việt Nam bị tố cáo là đã có hành vi tấn công, quấy rối tình dục hai nữ nhân viên tại một nhà hàng ở Wellington, thủ đô New Zealand. Vụ việc này diễn ra từ tháng 3/2024, trước thềm chuyến công du của Thủ tướng Phạm Minh Chính đến quốc gia Nam bán cầu này.
Phía cảnh sát New Zealand cho biết đã thu thập đủ bằng chứng và xác minh danh tính thủ phạm. Tuy nhiên, vì New Zealand không có hiệp ước dẫn độ với Việt Nam, và do hai quan chức này đã rời đi trước khi cáo trạng được đưa ra, khiến việc truy tố gặp phải trở ngại. Cảnh sát New Zealand hồi tháng 2/2025 cho biết họ đã chuẩn bị hồ sơ dẫn độ, và vụ việc vẫn được nhắc đến trong các cuộc trao đổi ngoại giao giữa hai nước.
Một vụ việc đình đám khác diễn ra bên lề chuyến thăm chính thức Chile của Chủ tịch nước Việt Nam Lương Cường hồi tháng Mười Một năm ngoái. Tờ RFA dẫn nguồn hãng tin La Tercera từ Chile cho biết, một cận vệ của Chủ tịch Lương Cường đã bị bắt giữ vì cáo buộc có hành vi quấy rối tình dục với một người Chile, là nhân viên của khách sạn mà phái đoàn Việt Nam đang ở.
Tòa án Chile sau đó đã ra lệnh trục xuất ngay lập tức và cấm người này nhập cảnh Chile trong vòng hai năm. Các tờ Người Việt và Thời Báo sau đó đã phát hiện đương sự trong vụ việc trên là thượng tá Lại Đắc Tuấn, phó trưởng Phòng Hậu cần, Bộ Tư lệnh Cảnh vệ trực thuộc Bộ Công an.
Một nền văn hóa nam tính kệch cỡm?
Đã từ lâu, người Việt khắp nơi có lẽ không còn lạ gì với những lớp nghĩa ẩn trong các cụm từ “đi tiếp khách”, “đi gặp gỡ đối tác” dùng trong môi trường cơ quan công sở, với chủ thể là những nữ nhân viên.
Khi những phụ nữ “đi tiếp khách”, hay “đi gặp gỡ đối tác”, đồng nghĩa với việc họ phải phục vụ, chiều chuộng những người đàn ông ở vị thế cao hơn họ. Bằng không, cơ hội việc làm của họ sẽ bị đe dọa.
Gọi là quen thuộc, bởi không chỉ phần đông người ta vẫn mặc nhiên tự hiểu, mà báo đài từ lâu đã nhiều lần đề cập. Như nhà báo Hoàng Minh Trí từng viết trên tờ VnExpress:
“Thứ văn hóa này phổ biến đến mức càng đi ra tỉnh ngoài càng thấy sợ, khách chỉ việc ngồi một chỗ, đội ‘chủ nhà’ lùa từ chị kế toán, em lễ tân, cô cần vụ… tất thảy phụ nữ trong cơ quan ra cụng ly chúc sức khỏe khách ‘trăm phần trăm’, hết ly như một quán tính là đưa tay ra bắt.”
Một bài viết trên tờ Tuổi trẻ Cuối tuần cũng từng bày tỏ ái ngại về lề thói không mấy hay ho này. Bài báo dẫn ý kiến một nữ nhân viên ngành văn hóa – một “người trong cuộc”, cho biết:
“Có những cuộc tiếp khách không vì mục đích giao lưu mà vì lợi ích của người lãnh đạo. Có những bữa tiệc chẳng khác gì một dịp để lãnh đạo thể hiện quyền uy trước các vị khách và khoe khoang nhân viên nữ như ‘tài sản tinh thần’ của đơn vị.”
Trong những ngành đặc thù về sắc vóc như ngành giải trí, câu chuyện còn phức tạp hơn, khi những phụ nữ trong ngành này thậm chí còn giành giật nhau chiếc “vé” đi “tiếp khách”, bởi nó được đồng nhất với thẻ bài “tiến thân”.
Sự quen thuộc ấy phản ánh tâm thế tiếp nhận, hoặc cam chịu một lề thói vốn phải lùi sâu quá khứ giữa kỷ nguyên hiện đại này: không ít phụ nữ Việt Nam vẫn bị xem là món đồ tiêu khiển, phải cam phận mặc sức cho những người đàn ông có vị thế cao hơn tùy ý đối xử.
Một nghiên cứu khảo sát của tổ chức Better Work tại 100 nhà máy, xí nghiệp dệt may ở Việt Nam vào năm 2023 cho thấy, 60% những người tham gia khảo sát từng cảm nhận được những tổn thương do quấy rối tình dục trong môi trường làm việc. Thậm chí, 10% những người này còn từng là nạn nhân trực tiếp của quấy rối tình dục.
Theo tổ chức này, nạn quấy rối tình dục thường diễn ra trong “một nền văn hóa mang tính thứ bậc và gia trưởng, được định hình bởi sự thiếu nhìn nhận nghiêm túc về nạn quấy rối tình dục, và một nếp hành xử im lặng, nơi phần lớn phụ nữ sợ hãi, không dám lên tiếng tố cáo.”
Hiện tượng nam tính kệch cỡm đầy rẫy trong xã hội Việt Nam ngày nay, có lẽ đã bắt nguồn từ một truyền thống văn hóa tôn ti và gia trưởng như vậy. Nó là tàn tích của một xã hội cũ, với những trật tự cũ, và giờ đây còn sót lại do chưa được cập nhật vừa vặn với những giá trị và khung nhận thức mới của nhân loại.
Chẳng nói đâu xa, ngay những lúc “nước sôi lửa bỏng”, khi thông tin về cáo buộc hành vi của tướng Chiến được trang mạng xã hội PHƯỢT KOREA đăng tải, hàng loạt người bình luận vẫn ngay lập tức chọn bênh vực vị tướng này, thậm chí đồng loạt quay sang chỉ trích phía Hàn Quốc. Một KOL nổi tiếng là Tifosi còn gắng công viết bài bênh vực vị thứ trưởng Bộ Quốc phòng mà không hề có chút hoài nghi. Cây bút này còn dựng cả thuyết âm mưu cho rằng Hàn Quốc bịa chuyện bôi xấu Việt Nam một cách có chủ đích.
Một số bình luận bên dưới bài viết của Tifosi.
Bài viết trên trang “Thông Tin Hàn Quốc” thu hút sự chú ý của dư luận nhưng đã xóa bài sau đó.
Tuy vẫn còn quá sớm và quá thiếu thông tin để nhận định về cáo buộc dành cho tướng Chiến, thế nhưng thái độ tiếp nhận thông tin về cáo buộc quấy rối tình dục của một bộ phận người Việt trên các nền tảng tin tức có thể cho thấy phần nào đặc điểm nhận thức, hay tâm lý của đám đông khi nhìn về loại hình hành vi này.
Những bình luận và các bài viết kể trên cho thấy, rất nhiều người dường như không có cảm giác bức xúc, ái ngại thay cho nạn nhân của một vụ quấy rối tình dục, không mảy may bất mãn trước một hành vi vốn phải xem là đáng lên án.
Khi đông người cùng chia sẻ một lối nghĩ, lối làm, họ sẽ tạo nên diện mạo chung của một xã hội.
Không có gì phải nghi ngờ, rằng diện mạo ấy của xã hội Việt Nam là một diện mạo cần thay đổi. Và sự thay đổi tích cực nhất, rõ ràng, nên đến từ phía thượng tầng, những “nóc nhà” của xã hội.
Bao lâu mà hai chữ Việt Nam vẫn còn chịu ô danh vì những chóp bu, những đấng mày râu được xem là “tinh hoa” của xã tắc, thì chừng đó, bộ mặt kệch cỡm của nam giới trong xã hội sẽ khó lòng đổi thay. Và khi bộ mặt ấy chưa khác đi, nữ giới vẫn sẽ là khu vực dễ bị tổn thương, từ trong môi trường làm việc cho đến bất kỳ không gian công cộng lẫn riêng tư nào.
Bối Thủy
Nguồn: https://luatkhoa.com ngày 21/10/2025
Be the first to comment