Tổng thống Mỹ Donald Trump, tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky và các tổng thống Pháp, Phần Lan, thủ tướng Đức, Anh, Ý, tổng thư ký NATO, chủ tịch Ủy Ban Châu Âu tại Nhà Trắng, Washington D.C. ngày 18/08/2025. (Ảnh của Alexander Drago/Reuters)
Hội nghị thượng đỉnh giữa Donald Trump và Vladimir Putin ở Alaska hôm 15/08 đã không dẫn đến một thỏa thuận có lợi cho Matxcơva. Tuy nhiên nguy cơ Volodymyr Zelensky lại bị Mỹ gây áp lực để nhượng đất cho Nga, khiến các nhà lãnh đạo chủ chốt châu Âu đã cùng đến Washington hôm nay để «chia lửa»
Sau thượng đỉnh Trump-Putin, đến một cuộc hẹn quan trọng khác tại Nhà Trắng, là thách thức lớn cho ông Volodymyr Zelensky. Đây là trọng tâm chú ý của báo chí Pháp ngày 18/08/2025.
Les Echos chạy tựa «Ukraina: Con đường Washington». Nhiều lãnh đạo châu Âu trong đó có Pháp tháp tùng tổng thống Ukraina nhằm tránh bị Trump buộc phải nhượng quá nhiều đất để đổi lấy kế hoạch hòa bình. Le Figaro nhấn mạnh «Sau Anchorage, châu Âu đoàn kết phía sau Zelensky». Libération đăng ảnh các nhà lãnh đạo châu Âu đang sánh bước bên cạnh tổng thống Ukraina, chạy tít trang nhất «Với Ukraina, châu Âu là một khối».
Zelensky và các nhà lãnh đạo châu Âu hợp lực
Trong bài «Zelensky và châu Âu siết chặt hàng ngũ ở Washington», La Croix nhận định nhiều người Ukraina từng lo về một thảm họa, nhưng rốt cuộc hội nghị thượng đỉnh giữa Donald Trump và Vladimir Putin ở Alaska hôm 15/08 đã không dẫn đến một thỏa thuận có lợi cho Matxcơva. Tuy nhiên khi biết rằng tổng thống Volodymyr Zelensky được chờ đợi ở Nhà Trắng, họ lại có lý do để lo lắng tiếp. Bởi vì không ai quên được vụ đấu khẩu hôm 28/02: Ông Zelensky bị chỉ trích vì trang phục kaki ông vẫn luôn mặc và bị o ép, phải quay về sớm sau khi Trump nói rằng ông «không có lá bài nào trong tay».
Sáu tháng sau, khi Trump trải thảm đỏ đón Putin, ai nấy đều lo một sự lặp lại nguy hiểm. Châu Âu đã tìm ra một giải pháp: không để cho Volodymyr Zelensky cô đơn tại Nhà Trắng. Hôm nay cả một đội ngũ lãnh đạo hùng hậu cùng đi với ông. Có thể kể: Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, các thủ tướng Friedrich Merz của Đức, Giorgia Meloni của Ý, Keir Starmer của Anh. Điểm chung là tất cả đều đã từng gặp ông Donald Trump. Đi kèm còn có tổng thư ký NATO Mark Rutte và chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen.
The Guardian coi các đồng minh châu Âu tháp tùng nguyên thủ Ukraina là «dream team», đội hình trong mơ, sẽ trao đổi với Donald Trump sau đó. Emmanuel Macron và Friedrich Merz đại diện cho hai cột trụ của châu Âu, sự hiện diện của bà Ursula von der Leyen nhắc nhở sức mạnh tập thể của châu lục về kinh tế. Thủ tướng Anh còn là người hướng dẫn cách thức thích ứng với «ngôn ngữ» của tổng thống Mỹ: không phản ứng ngay trước mỗi tuyên bố khiêu khích và không làm Trump mất mặt trước công chúng. Thay vào đó, nên khen ngợi ông Trump trước camera nhưng sau đó vận động thực sự trong hậu trường vì lợi ích quốc gia.
Vấn đề quan trọng: Bảo đảm an ninh cho Ukraina
Thuyết phục được tổng thống Mỹ không phải là dễ dàng, vì Trump vội vã. Theo Wall Street Journal, ông Trump muốn một cuộc họp tay ba với Ukraina và Nga từ nay đến cuối tuần tới. Hôm Chủ nhật, ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã dọa trừng phạt Nga nếu không tìm được thỏa thuận. Tại Bruxelles, Volodymyr Zelensky tái khẳng định không thương lượng «dưới áp lực của họng súng». Theo tổng thống Ukraina, đàm phán thực sự phải bắt đầu từ những chiến tuyến hiện nay, hàm ý bác bỏ việc rút quân khỏi Donetsk, nơi Ukraina kiểm soát một phần ba lãnh thổ và được bố phòng kiên cố.
Bên cạnh ông, bà Ursula von der Leyen nhấn mạnh đến toàn vẹn lãnh thổ của Ukraina. Nhưng nhất là việc bảo đảm an ninh, hôm thứ Năm Kiev và châu Âu đều hài lòng khi lần đầu tiên nghe Donald Trump nói rằng sẵn sàng tham gia. Tuy không muốn Kiev gia nhập NATO, nhưng Trump bảo đảm tương tự trong trường hợp bị xâm lăng. Sau cuộc họp video với các nhà lãnh đạo châu Âu, Emmanuel Macron tối hôm qua cho biết sẽ hỏi Donald Trump sẽ bảo đảm an ninh «đến mức nào», và ông tin chắc rằng Vladimir Putin «không hề muốn hòa bình».
Trang web Courrier International dẫn nhận xét của tờ El País, lo ngại «lưỡi gươm Damoclès một lần nữa được treo trên đầu Zelensky». Nhưng báo Đức Der Spiegel cho rằng khả năng này khó thể xảy ra. Nhật báo Der Standard nhận định, Trump cũng biết rằng để đạt được thỏa thuận cần phải có sự đồng tình của tất cả các bên trong xung đột. Ông chủ Nhà Trắng có thể yêu cầu nhượng bớt lãnh thổ, nhưng đồng thời bảo đảm an ninh – đây là lợi thế cuối cùng có thể dành cho Zelensky và các đồng minh.
Trump tìm kiếm hòa bình hay tìm kiếm giải Nobel?
Đối với Les Echos, «Trump đối mặt với cuộc tìm kiếm phức tạp về hòa bình». Không áp đặt được ngưng bắn với Putin ở Alaska, Donald Trump có thể ra sức chèn ép Ukraina, để đạt cho được giải Nobel mơ ước. Tổng thống Mỹ thường nói rằng ông can thiệp vào «cuộc chiến ngu ngốc của Biden» để chấm dứt sự khủng khiếp của chiến tranh «lẽ ra không bao giờ xảy ra» nếu ông là tổng thống lúc đó. Hôm qua Trump viết trên Truth Social, truyền thông và phe Dân Chủ đối lập «cần phải nói về 6 cuộc chiến tranh mà tôi đã kết thúc!!!».
Sự tôn sùng cá nhân của phe MAGA chưa đủ đối với Donald Trump, ông mơ được vinh danh là nhà kiến tạo hòa bình. Nhưng giải Nobel vẫn ngoài tầm tay khiến ông bực tức, nhất là Barack Obama đã được tặng giải thưởng cao quý này khi chỉ vừa đắc cử, chưa làm được gì. Thậm chí Trump còn hoan nghênh đối thủ Hillary Clinton khi bà nói rằng sẽ đề nghị ông cho giải thưởng này nếu đạt được ngưng bắn với Nga.
Ukraina và châu Âu lo ngại Donald Trump tìm cách áp đặt hòa ước với Kiev với cái giá đã được Vladimir Putin ấn định ở Alaska. Trump cũng như J.D. Vance đều cho rằng Kiev phải nhượng bộ vì Nga là «đại cường». Ngược lại, Donald Trump phải thuyết phục được các đại biểu Cộng Hòa vốn thù địch với Nga. Từ đầu tháng Bảy, 80/100 thượng nghị sĩ đã ký ủng hộ văn bản trừng phạt kinh tế Nga. Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, người luôn đồng tình với cuộc chiến đấu vệ quốc của Ukraina đặt hy vọng vào cuộc gặp thượng đỉnh tay ba tuần tới, nhưng hiện thời Kremlin chưa đồng ý.
«Trận đấu lượt về» nguy hiểm của Zelensky
Libération nhận định «Với Zelensky, đây là trận đấu lượt về được chuẩn bị chu đáo», dù là «một cuộc hẹn với tất cả nguy hiểm». Sáu tháng sau cuộc đấu khẩu với đồng nhiệm Mỹ ở Nhà Trắng, tổng thống Ukraina lần này đã vạch ra những lằn ranh đỏ, được châu Âu hỗ trợ.
Dân biểu Yehor Cherniev cho biết đó là không công nhận những lãnh thổ bị chiếm đóng là của Nga, cũng không nhượng lại những vùng Ukraina kiểm soát nhưng bị Matxcơva yêu sách. Trong lần gặp thứ hai, tổng thống Ukraina đã phân tích những sai lầm trong quá khứ và chuẩn bị ưu thế, đặc biệt là lần này không «đơn đao phó hội». Theo Reuters, Putin nhất định đòi lực lượng Ukraina phải rút khỏi Donetsk kể cả phần đất 9.000 kilomet đang do Kiev kiểm soát, với các thành phố quan trọng như Sloviansk và Kramatorsk.
Cư dân Donbass không tin Ukraina sẽ rút quân
Phóng viên The Time tả lại không khí âu lo ở Kiev trước nguy cơ mất nhiều hơn được. Sau cuộc gặp Putin, Trump bất ngờ từ bỏ ý định đòi ngưng bắn ngay lập tức, ngả theo yêu sách của Matxcơva là thỏa thuận hòa bình với việc giao cho Nga Donbass, vùng đất mà quân Nga đánh mãi chưa chiếm được hoàn toàn. Phóng sự của Le Figaro cho biết «Cư dân Donbass từ chối hình dung ra việc lực lượng Ukraina rút lui».
Trong khi Donald Trump và Vladimir Putin bàn bạc về số phận của mình ở Alaska, cách đó hơn 8.000 kilomet người dân Sloviansk và Kramatorsk, đang là hậu cứ của quân đội Ukraina không lo lắng và cũng không hào hứng trước cuộc gặp thứ hai giữa Volodymyr Zelensky và tổng thống Mỹ. Hiện Nga đang chiếm 70% Donetsk, nhưng vẫn còn 255.000 dân sống trong phần đất 30% do Ukraina quản lý.
Một tình nguyện viên điều khiển drone khẳng định chỉ có hành động mới quyết định thay vì lời nói suông, và đây là cuộc chiến tồn vong của người Ukraina. Một phụ nữ nói, không thể chấp nhận việc những người lính đang bảo vệ dân phải rút đi. Cho dù không ít người nói rằng không thích Volodymyr Zelensky, tất cả những người được Le Figaro hỏi hôm qua đều cho rằng khó có việc tổng thống của họ chịu quy phục Matxcơva. Những tháng gần đây, tiền tuyến xích gần lại khu dân cư, quân Nga oanh tạc dồn dập, nhưng đa số người dân vẫn bám trụ.
Cáo già Putin hành động bài bản
Xã luận của Le Figaro nói về «Phương pháp Putin», cho rằng tổng thống Nga hành động một cách bài bản. Đối mặt với một Donald Trump rối rắm và thiếu nhất quán, Putin đã đạt được tất cả những gì ông ta muốn. Không chỉ là được đối đãi trọng thị trong khi đang là tội phạm chiến tranh bị tòa án quốc tế truy nã. Quan trọng hơn nữa, Putin đã thuyết phục được Trump bỏ rơi yêu cầu ngưng bắn để tìm kiếm một «hòa ước nhanh chóng», đặt ngay vấn đề lãnh thổ trên bàn cân: giữ Donbass, đổi lấy đóng băng ở Kherson, Zaporijia và rút đi một ít quân ở Kharkiv và Sumy nơi Nga đang yếu thế.
Donald Trump không đến nỗi ngây thơ để chấp nhận sự mặc cả này thay cho Ukraina, nhưng khuyến khích Kiev nên nhượng bộ. Hôm nay châu Âu sẽ cố giải thích cho Trump, Donetsk là vùng đất được phòng thủ chặt chẽ nhất của Ukraina, đã chống lại được những đợt tấn công của quân Nga từ ba năm rưỡi qua, nếu bỏ rơi thì toàn bộ đất nước Ukraina sẽ vô cùng khó khăn. Vladimir Putin đưa ra cho Donald Trump một «deal» chừng như dễ dàng đạt được, và các giai đoạn sau đó sẽ là thay đổi chế độ ở Kiev, giải trừ quân bị, buộc Ukraina đứng ngoài NATO và Liên Hiệp Châu Âu… Tóm lại, Kiev phải chịu khuất phục trước Matxcơva lâu dài.
Châu Âu, thành lũy cuối cùng
Les Echos cho rằng «Sau cuộc gặp Trump-Putin, châu Âu là lối thoát cuối cùng». Khi cán cân đang nghiêng dần về phía Nga, Liên Hiệp Châu Âu đang viện trợ quân sự, kinh tế, ngoại giao, tâm lý cho Ukraina cùng với việc trừng phạt Matxcơva, cần hành động để lấy lại thăng bằng. Liệu châu Âu có thể vượt qua những bất đồng để làm được việc này hay không? Không có chọn lựa nào khác, sẽ không ai cứu giúp được Ukraina nếu người châu Âu thối lui. Đối mặt với ám ảnh chiếm cho được Ukraina của Putin, và sự thờ ơ của Trump về chủ quyền lãnh thổ, đây là thách thức lớn nhất mà châu Âu phải đương đầu kể từ khi Đệ nhị Thế chiến kết thúc, với các hậu quả địa chính trị nặng nề.
Thụy My
Theo https://www.rfi.fr/vi ngày 19/08/2025
Be the first to comment