Theo tài liệu ghi nhận, lịch sử ngày 8/3 bắt đầu từ phong trào đấu tranh đòi quyền sống của nữ công nhân ngành dệt nước Mỹ vào cuối thế kỷ XIX.
Ngày 8/3/1857, các công nhân ngành dệt đứng dậy chống lại những điều kiện làm việc khó khăn và tồi tàn của họ tại thành phố New York. Hai năm sau, cũng trong tháng 3, các nữ công nhân Mỹ trong hãng dệt thành lập công đoàn đầu tiên đã được bảo vệ và giành được một số quyền lợi. Và sau đó trở thành ngày Quốc Tế Phụ Nữ 8/3.
Từ đó, ngày 8/3 hàng năm trở thành ngày đấu tranh chung của phụ nữ lao động trên toàn thế giới, biểu dương ý chí đấu tranh của phụ nữ khắp nơi vì tiến bộ xã hội, quyền lợi, vai trò của họ trong cuộc sống.
Nhưng ở Mỹ, vị trí phụ nữ không chỉ có ngày nầy mà cả năm. Theo bảng xếp hạng: Thứ nhất phụ nữ, thứ nhì trẻ em, thứ ba người già, thứ tư chó mèo (thú cưng trong nhà) và đến thứ năm đàn ông. Ở Việt Nam thì ngược lại với đấng mày râu.
Khoảng thập niên 1970 trở về trước, ngoài Bắc không biết có ngày 8/3 nhưng từ khi “nhà thơ” Bút Tre xuất hiện với những câu thơ lục bát “phang ngang bửa củi” trở thành hiện tượng loại gieo vần chẳng giống ai.
Có nhiều bài viết về thơ Bút Tre nhưng thú vị nhất với nhà báo Bùi Bảo Trúc với lối dí dỏm, châm chọc, chế giễu…
Ông Hà Sĩ Phu viết: “Thơ Bút Tre thật thì không ai thuộc làm gì, đọc rồi cũng không nhớ được, còn “Bút Tre dân gian” thì mỗi lần nghe người ta đọc, tôi lại thấy cái sức sống mới mẻ, say sưa như thể chính người ấy đang sáng tác”.
Bút Tre là bút hiệu của ông Đặng Văn Đăng, năm 1962, ông được cất nhắc làm trưởng ty văn hóa Phú Thọ và giữ chức vụ này cho đến năm 1968. Trước khi về hưu, ông ấn hành tập thơ Bút Tre. Không ngờ ông trưởng ty văn hóa “sáng tác” thơ quái lạ đến thế. Thật tình không biết bản gốc tập thơ nầy thế nào nhưng thơ ông phổ biến ngoài Bắc và sau nầy lan tràn khắp nơi.
Trích những câu thơ trên phát xuất từ trong nước khi sống trong xã hội với nhiều nhố nhăng nên mang danh “Bút Tre” ra bỡn cợt với đời mà thôi.
Thơ Bút Tre ca ngợi “lãnh tụ”, các ông khoái quá, khuyến khích lối tâng bốc lối dùng chữ dị hợm nầy. Chữ cuối của câu sáu tiếp nối chữ đầu của câu tám (lục bát), cưỡng bách vần điệu:
“Bác Hồ quả thật có kinh
Nghiệm trong sử sách chỉ mình bác thôi”
Và cho Lê Duẩn:
“Trên rừng con khỉ đánh đu
Dưới thành Lê Duẩn mút cu chưa về
(ghi chú: đi Moscou chưa về)
“Hoan hô đại tướng Võ Nguyên
Giáp ta thắng trận Điện Biên trở về”
“Hoan hô anh Nguyễn Chí Thanh,
Về đây phân bắc phân xanh đầy nhà”
Và
“Anh đi đồng ruộng lắng nghe
Lúa mừng phân bắc, khoai che mảnh vườn”.
Câu thơ ngợi khen cậu Nguyễn Trùng Dương đã oanh liệt chiếm giải đô vật trong một hội xuân ở tỉnh Bắc Ninh:
“Bắc Ninh có cậu Nguyễn Trùng
Dương vật khỏe quá cả vùng thất kinh”.
Với bà Nguyễn Thị Định:
“Thị Định đón bác giời mưa
Thấy đầu bác ướt vội đưa cái nòn”
(ghi chú: cái nón)
Trong cả tháng trời ở chiến khu, có lần bác bắt được một con chim. Thế là:
“Bác Hồ có một con chim
Bác kêu Thị Định đi tìm cái lông”
(ghi chú: cái lồng)
Mấy câu sau đây phổ biến rất nhiều khi động viên chiến dịch:
“Anh đi chiến dịch Pờ Lê
Ku dài dằng dặc biết ngày nào ra
“Anh đi chiến dịch Ban Mê
Thuột xong vài bữa rồi về với em”
“Anh đi chiến dịch bản Mường
Tè xong rồi lại tìm đường về xuôi”…
Với phụ nữ với lối ghép trong hai câu lục bát “độc nhất vô nhị”
“Chị em nô nức đặt vòng
Hoa mộ liệt sĩ tỏ lòng biết ơn.
Đường vào lăng bác âm u
Chị em lao động ngửa mu ra chào”
(ghi chú: chữ mu thay cho chữ mũ cho đồng âm với chữ u)
“Chị em mặc váy đánh cầu
Lông bay phơ phất trên đầu các anh”
“Anh đi em ở lại nhà
Cửa mình em mở người ra kẻ vào”.
(ghi chú: cửa nhà mình)
“Má kề nòng súng thẳng đơ
Tay thuôn chị cứ bóp cò sướng chưa?”
Với ngày mống tám tháng ba của Bút Tre:
“Mừng ngày mồng tám tháng ba
Chị em phụ nữ chúng ta vung lền”
(ghi chú: vùng lên)
Và đặc biệt với ngày tám tháng ba, như đã đề cập vào thời điểm đó có xảy ra không? Nhưng câu thơ bỡn cợt để đời.
Đầu thập niên 1980 của thế kỷ trước, cuộc sống thời bao cấp thiếu thốn đủ thứ. Vào một dịp 8/3 một bài thơ không rõ nguồn gốc bỗng xuất hiện và nhanh chóng đi vào đời sống xã hội:
“Hôm nay mồng tám tháng ba
Chị em phụ nữ đi ra đi vào
Hai tay hai củ xu hào
Miệng thì lẩm bẩm: Nên xào hay kho?”
Rời sau đó nhân ngày Phụ Nữ Quốc Tế:
“Ôi ngày mồng tám tháng ba!
Mấy ông lấm lét thồi ra thụt vào
Ông nào cũng giống ông nào
Sợ teo nên lại thụt vào thụt ra”
“Hôm nay mồng 8 tháng 3
Chị em hừng hực đi ra đi vào
Anh em trong bếp phều phào
Bây giờ em muốn anh vào hay ra”.
Kể ra có ông Bút Tre thật làm thơ “tuyên truyền, ca tụng” nhưng thuộc loại đâm hơi, âm điệu ngang phè, tự tiện ghép chữ, lúc thanh lúc tục, nghĩa lung tung… nên trưởng ty là vậy thì nhân viên thế nào?
Little Saigon, Women’s Day
Vương Trùng Duong
https://www.facebook.com/story.php?
Hôm nay ngày 8/3
Chị em phụ nữ uống trà với đương (đường).
Trên bàn có một nải chuồi
Ăn đi để nhớ cái buồi hôm nay.
Con gái mà bắn máy bay.
Sáng ra thức dậy rớt ngay cửa mình.
Hôm nay mồng 8 tháng 3
Tôi giặt hộ bà chiếc áo của tôi
Tôi phần bà một gói xôi,
Sợ bà đau bụng tôi xơi hộ bà.
Be the first to comment