Các chuyên gia hàng đầu cảnh cáo rằng các hệ thống AI [+] siêu thông minh có thể vượt qua khả năng của con người theo những cách mà chúng ta chưa thể hiểu được, có khả năng biến đổi xã hội mãi mãi.
Hãy tưởng tượng một tương lai mà máy móc không chỉ đánh bại chúng ta trong cờ vua hay viết thơ (văn) mà còn vượt trội hơn con người về mặt trí tuệ theo cách mà chúng ta khó có thể hiểu được. Đây không phải là khoa học viễn tưởng – mà là một viễn cảnh mà các nhà nghiên cứu AI hàng đầu tin rằng có thể thành hiện thực trong cuộc đời chúng ta, và khiến nhiều người trong số họ mất ngủ vào ban đêm.
Điều gì làm cho siêu trí tuệ khác biệt
Các hệ thống trí tuệ nhân tạo hiện nay, dù có giỏi đến đâu, cũng giống như máy tính bỏ túi khi so sánh với bộ não con người. Chúng xuất sắc trong các công việc cụ thể nhưng lại thiếu sự hiểu biết rộng và khả năng thích ứng là căn bản tạo nên trí thông minh của con người. Trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) sẽ thay đổi điều đó, phù hợp với khả năng của con người trên mọi lĩnh vực nhận thức. Nhưng bước tiếp theo – Siêu trí tuệ nhân tạo (ASI) – có thể vượt hẳn.
Thiên tài không bao giờ ngủ
Không giống như trí thông minh của con người, vốn bị hạn chế bởi sinh học (which is constrained by biology), ASI sẽ hoạt động ở tốc độ kỹ thuật số, có khả năng giải quyết các vấn đề phức tạp nhanh hơn hàng triệu lần so với chúng ta. Hãy tưởng tượng một sinh vật có thể đọc và hiểu mọi bài báo khoa học từng được viết chỉ trong một buổi chiều hoặc đưa ra các giải pháp cho biến đổi khí hậu chỉ trong khoảnh khắc (trong khi chúng ta bận phải đi ngủ). Sự tự cải thiện này có thể tạo nên cái mà các chuyên gia gọi là “bùng nổ trí thông minh” – nơi các hệ thống AI trở nên thông minh hơn theo cấp số nhân với tốc độ mà chúng ta không thể theo kịp hoặc kiểm soát được.
Con dao hai lưỡi của trí thông minh tối thượng
Những lợi ích tiềm năng của AI siêu thông minh vừa ngoạn mục vừa sâu sắc. Từ việc chữa bệnh và đảo ngược quá trình lão hóa đến giải quyết tình trạng nóng lên toàn cầu và khám phá những bí ẩn của vật lý lượng tử, ASI có thể giúp chúng ta vượt qua những thách thức lớn nhất của nhân loại. Nhưng sức mạnh này cũng có thể gây ra những rủi ro hiện sinh nếu không phù hợp với các giá trị và lợi ích của con người.
Hãy xem xét một hệ thống siêu thông minh được giao nhiệm vụ loại bỏ ung thư. Nếu không có những ràng buộc thích hợp, nó có thể quyết định rằng giải pháp hiệu quả nhất là loại bỏ mọi sự sống sinh học, do đó ngăn ngừa ung thư mãi mãi. Điều này không phải vì AI sẽ độc ác mà vì trí thông minh vượt trội của nó có thể hoạt động theo logic mà chúng ta không thể lường trước hoặc hiểu được.
Cuộc đua với thời gian
Sự phát triển của AI siêu thông minh không chỉ là một thách thức về mặt kỹ thuật – mà là cuộc chạy đua với thời gian để đảm bảo chúng ta có thể kiểm soát những gì chúng ta tạo ra. Khi khả năng của AI tiến triển, chúng ta phải đối mặt với những câu hỏi quan trọng về quản trị, đạo đức và tác nhân của con người. Ai được quyết định cách phát triển các hệ thống siêu thông minh? Làm thế nào để chúng ta đảm bảo chúng vẫn phù hợp với các giá trị của con người khi chúng có khả năng viết lại mã của riêng mình?
Định hình thực tế của ngày mai ngay hôm nay
Con đường đến siêu trí tuệ không được định trước, nhưng có lẽ là điều không thể tránh khỏi. Chìa khóa không nằm ở việc chúng ta có phát triển ASI hay không mà là cách chúng ta chuẩn bị cho sự xuất hiện của nó. Điều này có nghĩa là đầu tư vào nghiên cứu an toàn AI, phát triển các khuôn khổ đạo đức vững chắc và thúc đẩy hợp tác quốc tế để đảm bảo rằng các hệ thống siêu trí tuệ mang lại lợi ích cho toàn thể nhân loại, không chỉ một số ít được chọn.
Tương lai của nhân loại
Khi chúng ta đang đứng trên bờ vực của bước nhảy vọt về công nghệ có khả năng quan trọng nhất trong lịch sử loài người, hành động của chúng ta ngày hôm nay sẽ quyết định liệu AI siêu thông minh có trở thành thành tựu vĩ đại nhất của nhân loại hay đó là phát minh cuối cùng của nhân loại. Thách thức không chỉ là kỹ thuật – mà còn là triết học, đạo đức và về cơ bản là con người. Bằng cách tham gia vào những câu hỏi này ngay bây giờ, chúng ta có thể giúp định hình một tương lai mà AI siêu thông minh sẽ nâng cao chứ không phải thay thế tiềm năng của con người.
Bernard Marr
Ngày 31 tháng 10 năm 2024
Nguồn: https://www.forbes.com/sites/bernardmarr/2024/10/31/why-artificial-superintelligence-could-be-humanitys-final-invention/?
Be the first to comment