Nhìn Lại Lịch Sử Gián Điệp Của Trung Quốc Ở Mỹ

Khinh khí cầu Trung Quốc vi phạm không phận Mỹ trong tuần này đã gây ra một cuộc khủng hoảng ngoại giao với việc hoãn chuyến đi dự kiến của Ngoại trưởng Antony Blinken tới Bắc Kinh.

Nhưng hai nước có một lịch sử lâu dài về hoạt động gián điệp của nhau.

Hoa Kỳ đã tìm cách thu thập thông tin tình báo của riêng mình về chính phủ Trung Quốc, sử dụng các phương pháp bao gồm bay máy bay giám sát trên các đảo tranh chấp mà Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền, nguồn nhân lực và các công nghệ chặn tín hiệu.

Tuy nhiên, các quan chức Mỹ đã tìm cách phân biệt các hành động của Mỹ với những gì họ nói là hoạt động gián điệp trắng trợn hơn đang được thực hiện bởi chính phủ Trung Quốc.

Các quan chức Hoa Kỳ cho biết Bắc Kinh sử dụng mọi công cụ có sẵn để đạt được lợi thế chiến lược trước Hoa Kỳ, là đối thủ địa chính trị chính yếu của họ. Nhưng các quan chức Trung Quốc cũng nói một điều tương tự – Bắc Kinh trong quá khứ đã nhiều lần cáo buộc Hoa Kỳ hoạt động gián điệp.

Trung Quốc phủ nhận rằng khinh khí cầu hiện đang ở phía trên nước Mỹ có liên quan đến bất kỳ loại hoạt động gián điệp nào, cho rằng đó là một “khí cầu dân sự được sử dụng cho mục đích nghiên cứu, chủ yếu là khí tượng học” đã bị thổi bay.

Khinh khí cầu và vệ tinh

Mặc dù khinh khí cầu của Trung Quốc được phát hiện trên bầu trời nhiều tiểu bang của Mỹ trong tuần này đã khiến các đảng viên Cộng hòa cũng như Dân chủ phản ứng dữ dội, nhưng đây không phải là lần đầu tiên loại hoạt động này được quan sát thấy.

Một quan chức Hoa Kỳ cho biết hôm thứ Sáu đã có những sự việc tương tự xảy ra ở Hawaii và Guam trong những năm gần đây, trong khi một quan chức khác hôm thứ Năm cho biết, “Các trường hợp của hoạt động này đã được quan sát thấy trong vài năm qua, kể cả trước chính quyền này.”

Các quan chức Hoa Kỳ cho biết đường bay của khinh khí cầu mới nhất, lần đầu tiên được phát hiện ở Montana hôm thứ Năm, có khả năng đưa nó đến “một số địa điểm nhạy cảm”. Họ nói rằng họ đang thực hiện các bước để “bảo vệ chống lại việc thu thập thông tin tình báo nước ngoài”.

Điều chưa rõ ràng là tại sao các điệp viên Trung Quốc muốn sử dụng khinh khí cầu thay vì vệ tinh để thu thập thông tin.

Sử dụng kinh khí cầu làm phương tiện gián điệp đã có từ những ngày đầu của Chiến tranh Lạnh. Peter Layton, một thành viên tại Viện Á Châu Griffith ở Úc và là cựu sĩ quan Lực lượng Không quân Hoàng gia Úc, cho biết kể từ đó, Hoa Kỳ đã sử dụng hàng trăm chiếc khinh khí cầu để theo dõi các đối thủ của mình.

Nhưng với sự ra đời của công nghệ vệ tinh hiện đại cho phép thu thập dữ liệu tình báo từ không gian, việc sử dụng khinh khí cầu giám sát đã lỗi thời.

Những tiến bộ gần đây trong việc thu nhỏ thiết bị điện tử có nghĩa là các nền tảng tình báo nổi có thể đang quay trở lại trong bộ công cụ gián điệp hiện đại.

Layton cho biết: “Trọng tải của khinh khí cầu giờ đây có thể nặng hơn và do đó, khí cầu có thể nhỏ hơn, rẻ hơn và dễ phóng hơn” so với các vệ tinh.

Tháp điện thoại di động

Bên ngoài Căn cứ Không quân Malmstrom ở trung tâm Montana, trải rộng trên 13.800 dặm vuông đồng bằng rộng mở, hơn 100 hỏa tiễn đạn đạo xuyên lục địa sẵn sàng, được chôn sâu dưới lòng đất trong các hầm chứa hỏa tiễn. Những hỏa tiễn Minuteman III này có khả năng mang đầu đạn hạt nhân cách xa ít nhất 6.000 dặm và là một phần của Bộ Tư lệnh Chiến lược Hoa Kỳ, cơ quan giám sát kho vũ khí hạt nhân và hỏa tiễn của nước này.

Ẩn mình giữa những hầm chứa này là các cụm tháp điện thoại di động do một nhà cung cấp dịch vụ không dây nhỏ ở nông thôn vận hành. Theo hồ sơ của Ủy ban Truyền thông Liên bang, những tháp di động đó sử dụng công nghệ Trung Quốc mà các chuyên gia bảo mật đã cảnh báo trong những năm gần đây có thể cho phép Trung Quốc thu thập thông tin tình báo đồng thời có khả năng thực hiện các cuộc tấn công mạng ở các khu vực xung quanh tháp này và các cơ sở quân sự nhạy cảm khác.

Huawei, công ty Trung Quốc sản xuất công nghệ tháp, bị các nhà mạng không dây lớn của Mỹ và chính phủ liên bang xa lánh vì những lo ngại về an ninh quốc gia.

Tuy nhiên, công nghệ của nó được triển khai rộng rãi bởi một số nhà mạng không dây nhỏ, được liên bang trợ cấp mua phần cứng rẻ hơn do Trung Quốc sản xuất để đặt trên đỉnh tháp di động của họ. Trong một số trường hợp, các mạng di động đó cung cấp vùng phủ sóng độc quyền cho các vùng nông thôn gần các căn cứ quân sự của Hoa Kỳ, CNN đã đưa tin trước đây.

Năm 2018, người đứng đầu các cơ quan tình báo lớn của Hoa Kỳ – bao gồm FBI và CIA – đã cảnh báo người Mỹ không nên sử dụng các thiết bị và sản phẩm của Huawei. Các chuyên gia bảo mật nói rằng việc triển khai công nghệ của họ quá gần kho vũ khí ICBM của quốc gia có thể gây ra mối đe dọa lớn hơn nhiều.

Mua đất

Vào năm 2017, chính phủ Trung Quốc đã đề nghị chi 100 triệu đô la để xây dựng một khu vườn Trung Quốc được trang trí công phu tại Vườn ươm Quốc gia ở Washington, DC. Hoàn chỉnh với những ngôi đền, gian hàng và một ngôi chùa trắng cao 70 foot, dự án khiến các quan chức địa phương vô cùng phấn khích, những người hy vọng nó sẽ thu hút hàng ngàn khách du lịch mỗi năm.

Nhưng khi các quan chức phản gián Hoa Kỳ bắt đầu tìm hiểu chi tiết, họ đã tìm thấy rất nhiều dấu hiệu đỏ. Họ lưu ý rằng ngôi chùa sẽ được đặt ở vị trí chiến lược trên một trong những điểm cao nhất ở Washington, chỉ cách Tòa nhà Quốc hội Hoa Kỳ hai dặm, một địa điểm hoàn hảo để thu thập tín hiệu tình báo, nhiều nguồn tin nói với CNN vào năm ngoái.

Các quan chức Trung Quốc muốn xây dựng ngôi chùa bằng các vật liệu được vận chuyển đến Hoa Kỳ trong các túi ngoại giao, mà các quan chức Hải quan Hoa Kỳ bị cấm kiểm tra, các nguồn tin cho biết thêm.

Các quan chức liên bang đã lặng lẽ giết chết dự án trước khi bắt đầu xây dựng.

Khu vườn bị hủy bỏ chỉ là một trong những dự án đã lọt vào mắt xanh của FBI và các cơ quan liên bang khác trong thời gian mà các quan chức an ninh Hoa Kỳ cho là sự leo thang đáng kể của hoạt động gián điệp Trung Quốc trên đất Mỹ trong thập kỷ qua.

Kể từ năm 2017, các quan chức liên bang đã điều tra các vụ mua bán đất của Trung Quốc gần cơ sở hạ tầng quan trọng, đóng cửa một lãnh sự quán khu vực mà chính phủ Hoa Kỳ cho là điểm nóng của các điệp viên Trung Quốc và ngăn chặn những gì họ coi là nỗ lực cài đặt thiết bị nghe lén gần các cơ sở quân sự và chính phủ nhạy cảm.

Một số điều mà FBI đã phát hiện ra liên quan đến thiết bị Huawei do Trung Quốc sản xuất trên đỉnh các tháp di động gần các căn cứ quân sự của Hoa Kỳ ở vùng nông thôn Trung Tây.

Theo nhiều nguồn tin, FBI xác định thiết bị này có khả năng bắt giữ và làm gián đoạn thông tin liên lạc của Bộ Quốc phòng được bảo mật cao, bao gồm cả những thiết bị được sử dụng bởi Bộ Tư lệnh Chiến lược Hoa Kỳ, cơ quan giám sát vũ khí hạt nhân của đất nước.

Sinh viên, doanh nhân và nhà khoa học

CNN cũng đã báo cáo rằng Bắc Kinh đã dựa vào các nhà khoa học, doanh nhân và thậm chí cả sinh viên Trung Quốc du học ở Mỹ, theo các quan chức tình báo hiện tại và trước đây của Hoa Kỳ, các nhà lập pháp và một số chuyên gia.

Đã có một số vụ bắt giữ. Vào Tháng Giêng, một cựu sinh viên tốt nghiệp ở Chicago đã bị kết án 8 năm tù vì làm gián điệp cho chính phủ Trung Quốc bằng cách thu thập thông tin về các kỹ sư và nhà khoa học ở Hoa Kỳ.

Quý Siêu Quần (Ji Chaoqun, 季超群) một công dân Trung Quốc đến Mỹ để học ngành kỹ thuật điện tại Học viện Công nghệ Illinois vào năm 2013 và sau đó gia nhập Lực lượng Dự bị của Quân đội Hoa Kỳ, đã bị bắt vào năm 2018.

Bộ Tư pháp cho biết hoạt động gián điệp của Quý Siêu Quần là một phần trong nỗ lực của tình báo Trung Quốc nhằm tiếp cận các công nghệ vệ tinh và hàng không vũ trụ tiên tiến.

Người đàn ông 31 tuổi này đã bị kết án vào tháng 9 năm ngoái vì hành động bất hợp pháp với tư cách là đặc vụ của Bộ An ninh Nhà nước Trung Quốc, gọi tắt là MMS, và đưa ra tuyên bố sai sự thật về Quân đội Hoa Kỳ.

Theo Bộ Tư pháp, Quý Siêu Quần được giao nhiệm vụ cung cấp cho một sĩ quan tình báo thông tin tiểu sử của các cá nhân để tuyển dụng tiềm năng làm gián điệp Trung Quốc. Các cá nhân bao gồm công dân Trung Quốc đang làm kỹ sư và nhà khoa học ở Mỹ, một số người làm việc cho các nhà thầu quốc phòng Mỹ.

Bộ Tư pháp cho biết hoạt động gián điệp của Quý Siêu Quần là một phần trong nỗ lực của tình báo Trung Quốc nhằm tiếp cận với các công nghệ vệ tinh và hàng không vũ trụ tiên tiến đang được phát triển bởi các công ty Mỹ.

Quý Siêu Quần đang làm việc theo chỉ đạo của Từ Ngạn Quân (Xu Yanjun, 徐彦军) phó giám đốc bộ phận tại chi nhánh tỉnh Giang Tô của MMS, tuyên bố của Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ cho biết.

Từ Ngạn Quân, một sĩ quan tình báo chuyên nghiệp, đã bị kết án 20 năm tù vào năm ngoái vì âm mưu đánh cắp bí mật thương mại từ một số công ty hàng không và vũ trụ của Mỹ. Từ Ngạn Quân cũng là điệp viên Trung Quốc đầu tiên bị dẫn độ sang Mỹ để xét xử, sau khi bị giam giữ ở Bỉ vào năm 2018 sau cuộc điều tra của FBI.

Zachary Cohen
CNN ngày 4/2/2023
Bản dịch của Vietcatholic.net

Nguồn: A look at China’s history of spying in the US
(“Nhìn lại lịch sử gián điệp của Trung Quốc ở Mỹ”)