11 Tháng 5: Ngày Nhân Quyền Cho Việt Nam

 I. DIỄN TIẾN HÌNH THÀNH ĐẠO LUẬT “NGÀY NHÂN QUYỀN CHO VIỆT NAM”

Phấn khởi trước sự sụp đổ của Liên Bang Sô Viết dẫn đến việc một số các quốc gia ở Đông Âu giành lại được độc lập, tự do, điển hình là Ba Lan, Hung Gia Lợi và Tiệp Khắc, Bác sĩ Nguyễn Đan Quế đã cùng một số những người đồng chí hướng thành lập Cao Trào Nhân Bản vào tháng 2 năm 1990.

Đến ngày 11 tháng 5 năm 1990, BS Quế công bố “Lời Kêu Gọi của Cao Trào Nhân Bản” gửi đến toàn dân Việt Nam trong cũng như ngoài nước cùng các cá nhân, đoàn thể yêu chuộng tự do và dân chủ đa nguyên trên toàn thế giới, để đòi hỏi nhà cầm quyền Cộng Sản Việt Nam phải:
– Tôn trọng các nhân quyền căn bản của người dân Việt Nam;
– Chấp nhận sinh hoạt chính trị đa nguyên;
– Trả lại cho người dân Việt Nam quyền được lựa chọn một thể chế chính trị phù hợp với nguyện vọng của mình qua các cuộc bầu cử tự do, công bằng dưới sự giám sát của Liên Hiệp Quốc.

Vì hành động quả cảm này, BS Nguyễn Đan Quế bị nhà cầm quyền CSVN bắt giữ ngay tức khắc, và sau đó bị tuyên án 20 năm khổ sai cộng thêm 5 năm quản thúc tại gia về tội “âm mưu lật đổ chính quyền”.

Tuy BS Nguyễn Đan Quế bị bắt giữ nhưng Lời Kêu Gọi của Cao Trào Nhân Bản đã được các đài phát thanh quốc tế như VOA, RFI, BBC… phổ biến rộng rãi khắp thế giới, và đến tai các nhà lập pháp Hoa Kỳ. Họ nhanh chóng lên tiếng đòi hỏi nhà cầm quyền CSVN phải trả tự do cho BS Quế cùng các tù nhân lương tâm khác, đồng thời họ tìm cách bày tỏ sự ủng hộ của giới lập pháp Hoa Kỳ đối với công cuộc tranh đấu đầy chính nghĩa của Cao Trào Nhân Bản nói riêng và dân tộc Việt Nam nói chung.

Cuộc vận động khởi đầu từ tiểu bang Virginia, với Nghị Quyết số 275 do Dân Biểu tiểu bang Alan Mayer đề xướng với sự bảo trợ của 8 đồng viện, được đệ trình và thông qua trước lưỡng viện Quốc Hội tiểu bang vào ngày 17-2-1994, quy định ngày 11 tháng 5 năm 1994 là “Ngày Nhân Quyền cho Việt Nam” tại Virginia.

Ngày 25-2-1994, một phái đoàn gồm quý vị lãnh đạo tinh thần, đại diện Cộng Đồng Việt Nam vùng Hoa Thịnh Đốn cùng các thành viên Tổ Chức Quốc Tế Yểm Trợ Cao Trào Nhân Bản đã tới Nghị Viện Virginia tại thủ phủ Richmond để chính thức nhận Nghị Quyết số 275 từ tay các Dân Biểu và Nghị Sĩ tiểu bang. Trong lễ trao tặng Nghị Quyết, Dân Biểu Alan Mayer tuyên bố: Lời Kêu Gọi của Cao Trào Nhân Bản ngày 11-5-1990 đã “nói lên nguyện vọng và nỗi khao khát của dân chúng Việt Nam, và nó cũng không khác gì bản Tuyên Ngôn Độc Lập cùng các văn kiện lịch sử đòi tự do và công lý của Hoa Kỳ”.

Ngay sau khi Nghị Viện tiểu bang Virginia thông qua Nghị Quyết số 275 quy định ngày 11 tháng 5 là “Ngày Nhân Quyền Cho Việt Nam”, cộng đồng người Việt từ khắp nơi trên thế giới đã hăng hái tiếp tục vận động để Quốc Hội liên bang Hoa Kỳ thông qua một nghị quyết tương tự. Cuộc vận động kiên trì này đưa đến kết quả là tại Thượng Viện, Thượng Nghị Sĩ Charles Robb đệ trình dự thảo Nghị Quyết số S.R. 168 với sự đồng bảo trợ của 19 Thượng Nghĩ Sĩ, trong khi tại Hạ Viện, nữ Dân Biểu Leslie Byrne đệ trình dự thảo Nghị Quyết số H.R. 333 với sự đồng bảo trợ của 221 Dân Biểu. Cả hai dự thảo cùng có nội dung tương tự như Nghị Quyết số 275 của Nghị Viện Virginia.

Nhờ cộng đồng Việt Nam trên toàn quốc Hoa Kỳ tích cực vận động các vị đại diện dân cử tại địa phương mình cư ngụ, nên hai dự thảo Nghị Quyết S.R.168 và H.R. 333 đã được tu chính để trở thành Nghị Quyết Chung mang số S.J. 168, và được lưỡng viện Quốc Hội Hoa Kỳ thông qua với đại đa số tuyệt đối.

Sau đó Nghị Quyết Chung S.J. 168 được chuyển sang Hành Pháp ngày 20-5-1994, và được Tổng Thống Bill Clinton ký ban hành vào ngày 25-5-1994, trở thành Công Luật số 103-258 (Public Law No. 103-258), quy định ngày 11 tháng 5 là “Ngày Nhân Quyền cho Việt Nam” (Vietnam Human Rights Day).

Và kể từ năm 1995, mỗi năm vào ngày 11 tháng 5, Ngày Nhân Quyền cho Việt Nam đều được tổ chức trọng thể tại trụ sở Quốc Hội Hoa Kỳ.

II. NỘI DUNG ĐẠO LUẬT “NGÀY NHÂN QUYỀN CHO VIỆT NAM”

Đạo luật số 103-258 do Tổng Thống Bill Clinton ký ban hành có nội dung như sau:

* Xét rằng ngày 11 tháng 5 năm 1994 là kỷ niệm lần thứ tư ngày công bố Lời Lêu Gọi của Cao Trào Nhân Bản tại Việt Nam;

* Xét rằng Lời Kêu Gọi – yêu cầu nhà cầm quyền Hà Nội tôn trọng các nhân quyền căn bản, chấp nhận hệ thống đa đảng và phục hồi quyền của nhân dân Việt Nam được tự chọn thể chế chính quyền qua bầu cử tự do và công bằng – phản ảnh ý chí và nguyện vọng của dân tộc Việt Nam;

* Xét rằng tác giả Lời Kêu Gọi và hàng ngàn người Việt vô tội, kể cả các lãnh tụ tôn giáo, đã bị cầm tù bởi nhà nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam vì cuộc tranh đấu bất bạo động của họ cho tự do và nhân quyền;

* Xét rằng các nhà lãnh đạo Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam đang tìm kiếm việc mở rộng liên hệ ngoại giao và thương mại với toàn thế giới;

* Xét rằng Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ, trong tư cách lãnh đạo thế giới tự do, có trách nhiệm đặc biệt trong việc bảo vệ tự do và phát huy việc tôn trọng nhân quyền trên khắp thế giới; và bởi các lẽ ấy:

Quốc Hội Hoa Kỳ hối thúc Hà Nội phóng thích tức thì và vô điều kiện tất cả tù nhân chính trị, cùng với việc phục hồi cho họ tất cả các quyền dân sự và nhân quyền; cam đoan bảo đảm cho mọi người Việt được bình đẳng trước pháp luật, không phân biệt tín ngưỡng, xu hướng chính trị, hay những liên hệ trong quá khứ; phục hồi tất cả nhân quyền căn bản, như tự do ngôn luận, tôn giáo, di chuyển và lập hội; loại bỏ hệ thống độc đảng và để cho tất cả các tổ chức chính trị được hoạt động mà không bị đe dọa hay quấy nhiễu; và công bố một khuôn khổ cùng lịch trình cho bầu cử tự do và công bằng dưới sự bảo trợ của Liên Hiệp Quốc để cho nhân dân Việt Nam được quyền tự chọn cho mình thể chế chính quyền;

Bởi các lẽ ấy:

Thượng và Hạ Viện của Quốc Hội Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ họp và quyết nghị, rằng ngày 11 tháng Năm, 1994, được chọn là “Ngày Nhân Quyền Cho Việt Nam” để hỗ trợ những nỗ lực của Cao Trào Nhân Bản tại Việt Nam trong công cuộc hoàn thành tự do và nhân quyền cho nhân dân Việt Nam, và Quốc Hội ủy quyền cho Tổng Thống ban hành một tuyên cáo kêu gọi nhân dân Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ kỷ niệm ngày này với các lễ nghi và hoạt động tương xứng.

Chấp thuận ngày 25 tháng Năm, 1994.
Tổng Thống Bill Clinton ký ban hành thành Công Luật (Public Law) 103-258.

III. TẦM QUAN TRỌNG CỦA ĐẠO LUẬT “NGÀY NHÂN QUYỀN CHO VIỆT NAM”

1. Đạo luật “Ngày Nhân Quyền Cho Việt Nam” lần đầu tiên nói lên ý chí, quyết tâm và chính thức cam kết ủng hộ của chính phủ và nhân dân Hoa Kỳ đối với công cuộc tranh đấu đầy chính nghĩa của dân tộc Việt Nam đòi hỏi tự do dân chủ và nhân quyền bằng phương pháp bất bạo động.

2. Cộng đồng Việt Nam là cộng đồng duy nhất có được đạo luật này. Các cộng đồng bạn có hoàn cảnh tương tự. như Trung Hoa, Tây Tạng, Lào v.v… đều rất mong muốn nhưng không có được.

3. Điều cần ghi nhận là kể từ năm 1875 khi ông Bùi Viện mang quốc thư của vua Tự Đức sang Mỹ gặp Tổng Thống Ulysses Grant yêu cầu Hoa Kỳ giúp Việt Nam chống lại thực dân Pháp nhưng bị khước từ, đến nay đã gần 150 năm, chúng ta cũng không có được một hiệp định hay đạo luật nào chính thức xác nhận sự ủng hộ của Hoa Kỳ cho Việt Nam.

4. Các đòi hỏi trong đạo luật “Ngày Nhân Quyền Cho Việt Nam” là một lộ trình hướng dẫn từng bước một cho Việt Nam để có thể trở thành một đối tác chiến lược của Mỹ trong vùng Đông Nam Á – Thái Bình Dương. Cho đến nay đường lối của các chính phủ Hoa Kỳ dù thuộc đảng Cộng Hòa hay Dân Chủ cũng đều đi sát với tinh thần của đạo luật này.

5. Ngày nào mà Việt Nam chưa có nhân quyền, chúng ta vẫn cần tổ chức lễ kỷ niệm ngày ban hành đạo luật “Ngày Nhân Quyền Cho Việt Nam” để:
– Nhắc nhở chính phủ và nhân dân Hoa Kỳ về những cam kết ủng hộ công cuộc tranh đấu cho tự do, dân chủ và nhân quyền tại Việt Nam như đã được nêu lên trong đạo luật.
– Tố cáo trước công luận quốc tế những vi phạm trầm trọng về nhân quyền vẫn đang tiếp diễn ở Việt Nam, và vận động dư luận quốc tế ủng hộ công cuộc tranh đấu đầy chính nghĩa của dân tộc ta.
– Vận động với Quốc Hội, Bộ Ngọai Giao và Tòa Bạch Ốc làm áp lực đòi hỏi nhà cầm quyền Cộng Sản phải trả tự do tức khắc và vô điều kiện cho các tù nhân lương tâm đang bị giam giữ, phải đối xử đồng đều với mọi công dân Việt Nam không phân biệt chủng tộc, chính kiến, liên hệ trong dĩ vãng, phải chấp nhận sinh hoạt chính trị đa nguyên và phải có một lich trình bầu cử tự do như đạo luật đòi hỏi.
– Đây cũng là dịp để chúng ta bày tỏ sự đồng tâm nhất trí, sát cánh cùng đồng bào trong nước trong công cuộc đấu tranh chung.

* PHỤ ĐÍNH: TOÀN VĂN ĐẠO LUẬT BẰNG ANH NGỮ

S.J. Res. 168
PUBLIC LAW 103-258 – MAY 25, 1994:
Designating May 11, 1994, as “Vietnam Human Rights Day”
103d Congress
Joint Resolution
Designating May 11, 1994, as “Vietnam Human Rights Day”

Whereas May 11, 1994, is the fourth anniversary of the issuance of the Manifesto of the Non-Violent Movement for Human Rights in Vietnam;

Whereas the Manifesto, which calls upon Hanoi to respect basic human rights, accept a multiparty system, and restore the right of the Vietnamese people to choose their own form of government through free and fair elections, reflects the will and aspirations of the people of Vietnam;

Whereas the author of the Manifesto and thousands of innocent Vietnamese, including religious leaders, are imprisoned by the Socialist Republic of Vietnam because of their nonviolent struggle for freedom and human rights;

Whereas the leaders of the Socialist Republic of Vietnam are seeking to expand diplomatic and trade relations with the rest of the world;

Whereas the United States, as the leader of the free world, has a special responsibility to safeguard freedom and promote the protection of human rights throughout the world; and

Whereas the Congress urges Hanoi to release immediately and unconditionally all political prisoners, with full restoration of their civil and human rights; guarantee equal protection under the law to all Vietnamese, regardless of religious belief, political philosophy, or previous associations; restore all basic human rights, such as freedom of speech, religion, movement, and association; abolish the single party system and permit the functioning of all political organizations without intimidation or harassment and announce a framework and timetable for free and fair election under the sponsorship of the United Nations that will allow the Vietnamese people to choose their own form of government: Now, therefore, be it

Resolved by the Senate and House of Representatives of the United States of America in Congress assembled, That May 11, 1994, is designated as “Vietnam Human Rights Day” in support of efforts by the Non-Violent Movement for Human Rights in Vietnam to achieve freedom and human rights for the people of Vietnam, and the President is authorized and requested to issue a proclamation calling upon the people of the United States to commemorate such day with appropriate ceremonies and activities.

Approved May 25,1994.

LEGISLATIVE HISTORY – S.J. Res. 168
CONGRESSIONAL RECORD, Vol.140 (1994):
May 4, considered and passed Senate.
May 11, considered and passed house, amended
May 17, Senate concurred in house amendments
May 25, 1994, approved by President Bill Clinton

* Xin bấm vào đây để ghi tên tham dự lễ kỷ niệm Ngày Nhân Quyền Cho Việt Nam 2022.

Theo Phố Nhỏ online ngày 9/5/2022

Nguồn: Tổ Chức Quốc Tế Yểm Trợ Cao Trào Nhân Bản